18 Mart Günü Çanakkale’de Yazılan Destanın Saat Saat Öyküsü

Birleşik filonun 18 Mart’ta yaptığı büyük taarruzun emeli Çanakkale ve Kilitbahir tabyaları ile mayın bölgesini savunan sabit ve seyyar bataryaları kısa müddette susturmak, mayınları tarayarak 800 m. genişliğinde bir geçit açtıktan sonra Marmara’ya girmekti.

Amiral De Robeck, 18 Mart günü taarruza katılacak 16 gemiyi iki kümeye ayırmıştı.

Birinci Grup’ta bulunan 6 İngiliz, 4 Fransız muharebe gemisi, A ve B çizgileri olmak üzere iki kademe halinde Borda sisteminde taarruz edeceklerdi. Buna nazaran:

• A Çizgisinde 4 İngiliz Queen Elizabeth, Agamemnon, Lord Nelson, Inflexible, 

• B Sınırında 4 Fransız Sufren, Gaulois, Bouvet, Charlemagne muharebe gemisi bulunacak, 

• 2 İngiliz muharebe gemisi Triumph, Prince George'da, A Çizgisinin kanatlarını koruyacaktı.

İkinci Grup’ta bulunan 4 İngiliz muharebe gemisi:

• Ocean, Irresistible, Albion, Vengeance dört saat sonra Boğaz’a girecek ve Fransız gemilerinin yerini alacaktı. 

• Bu sırada 2 İngiliz muharebe gemisi, Swiftsure, Majestic de kanatları koruyan İngiliz gemileri Triumph ve Prince George ileyer değiştirecekti.

3 muhrip ile 7 mayın arama tarama gemisi 17 Mart gecesi saat 22.00’den 18 Mart saat 02.00’ye kadar Boğaz’ın Akyarlar’a kadar olan kesitinde mayın aradılar; bir şeye rastlamadılar ve bu bölgenin pak olduğunu rapor ettiler.

18 Mart 1915 günü hava açık ve hoş, deniz sakindi. Bir gün evvel Çanakkale’ye gelen ve o sabah saat 08.00’de havalanan bir keşif uçağımız Bozcaada, İmroz ve Boğaz Ağzı bölgesinde çeşitli tipte birçok harp gemisi görmüş ve çabucak geri dönerek Müstahkem Mevki Komutanlığına rapor etmişti.

Saat 10.30’da düşman gemilerinin Boğaz’a girmekte oldukları görüldü

11.30’da A ve B sınırlarına tahsis edilen İngiliz ve Fransız muharebe gemileriyle bunların kanatlarını koruyacak olan iki İngiliz gemisi yerlerini aldılar ve cehennemi bir ateş başladı. 

Merkez tabyalarından A Çizgisi 14.000, B Sınırı 16.000 yarda, kanatları koruyan iki İngiliz gemisi ise 15.000 yarda uzakta bulunuyordu.

Düşman gemileri, ateş taksimi yapmışlardı. Her gemi bir tabyamızı ateş altına alıyordu. Aranın uzaklığı hasebiyle Merkez tabyalarımız susmak zorundaydılar. Fakat Dardanos ve Mesudiye tabyaları karşılık verebiliyordu.

Saat 11.50’de Agamemnon muharebe gemisi Numune ağır topçu taburu tarafından ateş altına alındı. 25 dakikada bu gemiye 12 vuruş kaydedildi; üst bölüme yapılan 7 vuruş çok hasar yaptı; geminin 360 derecelik bir dönüş yaparak ateşten kurtulmaya çalıştığı görüldü.

Saat 12.00’de Rumeli Hamidiye Tabyasındaki 35,5’lik top, tek mermi atmadan tahrip edildi.

Saat 12.20’de Queen Elizabeth, Çimenlik Tabyasını bombardıman etmekteydi. Bu sırada 38 cm.lik bir mermi cephaneliğe isabet etti ve yangın çıkardı.

11.30’dan 12.00’ye kadar cereyan eden bombardımanda gemi topçusunun tabyalar üzerinde yaptığı tesir Müttefik Filo Kumandanına muvaffakiyet umudu vermiş, bunun üzerine Amiral De Robeck, B çizgisindeki 4 Fransız gemisinin (Gaulois, Charlemange, Bouvet, Suffren) A çizgisindeki İngiliz gemilerinin sağından solundan geçerek 10.000 yardada mevki almalarını emretmişti. Saat 12.30’da bu gemiler 10.000 yardaya yaklaştılar.

Fransız gemileri ileri yanaşmakta iken Türk topçusu, İngilizlerin Inflexible muharebe kruvazörüne bir isabet kaydetti; telsizi bozuldu; tıpkı gemi üç dakika içinde üç isabet daha aldı; Pruva köprüsünde yangın çıktı; alevler Pruva çanaklığına kadar yükseldi. Inflexible, A Çizgisinden geri çekilerek yangını söndürmek ve hasarı gidermek için 2 saat uğraştı.

Saat 13.00’de bombardıman daha da şiddetlendi. Obüs bataryalarımız düşman gemilerine ateşe devam etmekteydiler. Dardanos ve Mesudiye tabyaları da ateş ediyordu.

Saat 14.00’e hakikat Türk topçusunun ateşi zayıfladı. Bunun nedeni, top döşemelerinin düşman mermi çukurlarından çıkan toprakların altında kalmasıydı. Lakin topraklar atılıyor ve tekrar ateş açılıyordu. Olağan bu ortada biraz vakit kaybediliyordu.

Türk topçusu, 9.000 yardaya sokulan Fransız muharabe gemileri üzerinde çok tesirli olmaya başlamıştı. Gemilerin çabucak hepsinde ağır hasar vardı. Gaulois muharebe gemisinin baş kısmında büyük bir yarık açılmıştı.

Fransız gemilerinin hasara uğradıklarını gören Amiral De Robeck, ikinci kademedeki gemilerin Fransız gemilerini değiştirmesini emretti.

Saat 14.00’e gerçek Fransız gemilerinden Suffren süratle Boğaz’ın dışına gerçek çekilmeye başladı; iki kazamatı tahrip edilmiş olan Bouvet onu izliyordu.

Gaulois, başı suya gömülü, sancağa yatmış, kendi gücüyle Boğaz dışına çıkmaya çalışmaktaydı. Bu sırada Bouvet’de iki patlama duyuldu ve koca gemi birkaç dakikada alabora olarak 600 personeliyle sulara gömüldü.

Fransız gemilerinden boşalan yeri İngiliz gemileri aldı ve 10.000 yardadan tabyaları dövmeye başladılar. Tabyalarımız da bütün güçleriyle karşılık verdiler.

“Kilitbahir Mecidiyesi'ndeki uzun 24'lüklerin üçüncü topunda idim. Bir kere mermiyi kucaklayacak oldum, yağlı olduğundan elimden kaydı. Elimi biraz topraklayarak bir dizimi yere koydum ve mermiyi sırtladım. Merdivenleri birinci sefer nasıl çıktığımı hatırlamıyorum. Tekrar aşağıya atlayarak 2., 3., 4. mermileri sıra ile taşımaya başladım. Aslan topumuz gürlemeye başlamıştı. 4. mermiyi attıktan biraz sonra idi, Gonca Suyu tarassut mevkisi, iki mermimizin isabetini bildirmişti. Bu haberi de duyduktan sonra bana gülleler, ufak bir saman çuvalı kadar yenik (hafif) geliyordu. Güya denizin üzeri yanıyordu. Sağda solda iki gemi, kara dumanlar ve kızıl alevler içinde yana yana batıyordu.”

Saat 16.00’da Inflexble muharebe kruvazörü sancak başomuzluğundan mayına çarptı. Sualtı baş torpido dairesi parçalandı; buradaki işçi hayatını yitirdi; gemi, baş kısmı suya gömülü olarak Bozcaada’ya yöneldi.

Saat 16.15’de Irresistible mayına çarptı. Sancak makina dairesi suyla doldu. Buradaki işçiden fakat üç kişi sağ kalabildi. Su basıncı nedeniyle geminin orta bölmesi parçalandı; iskele makina dairesi de su ile doldu. Gemi hareketsiz kaldı. Kurtarılan işçi Queen Elizabeth muharebe gemisine getirildi. Karanlık bastıktan sonra kurtarılmak üzere gemi kendi haline bırakıldı.

Amiral De Robeck, saat 17.50’de müttefik filoya çekilme buyruğu verdi.

Çekilme sırasında İngilizlerin Ocean muharebe gemisi mayına çarptı ve esasen topçu mermileriyle ağır hasara uğramış olan gemi boşaltılarak Boğaz’da mukadderatına terk edildi.

Karanlık bastıktan sonra kurtarılmak üzere terk edilen bu iki gemi, Türk topçusunun ateşiyle batırılmıştır.

Yaklaşık yedi saat süren bu cehennemi ateş muharebesi sonunda müttefik filonun 3 gemisi (Bouvet, Irresistible, Ocean) batmış, 3 gemisi (Inflexible, Gaulois, Suffren) uzun mühlet savaşamayacak kadar ağır hasara uğramıştır.

Düşmanın işçi kaybı, birçok meyyit olmak üzere 800 kişidir.

Müttefik donanmanın ağır ateşine karşın bizim işçi zayiatımız 24 şehit, 43 yaralıdan ibarettir. 4 ağır top tahrip olmuş, 3 top hasara uğramış,1 cephanelik infilak etmiştir.

18 Mart günü tabyalarımızdaki bütün işçi canla başla, insan üstü bir uğraş ve fedakârlıkla çalışmıştır. O kıyamet gününü, o cehennemi ateş muharebesini bugün gözümüzde canlandırmak kolay değildir. 

Her biri çelik bir kale olan, en az 10-15 ağır top taşıyan 16 muharebe gemisi, 7 saat süren ateş muharebesinde tabyalarımıza binlerce mermi atıyor; yalnız İngiliz gemilerinin attığı ağır top mermisi kendi kayıtlarına nazaran 3.344’tür. 

Buna karşın Türk topçusu ateşe devam edebiliyor ve düşman gemileri üzerinde isabet kaydediyor, hasar meydana getiriyordu. Bu çok büyük bir muvaffakiyettir.

18 Mart günü Dardanos bataryasının gösterdiği kahramanlık ve üstün savaş gücü bilhassa övülmeye bedeldir. Bu bataryanın kumandanı Üsteğmen Hasan ve ekip komutanı Teğmen Mevsuf büyük bir feragat ve çabayla savaşmış, bütün zahmetlere göğüs gererek ateşe devam etmiş ve ikisi de o gün tıpkı anda şehit olmuştur.

“Dardanos bataryasında telefon yerine isabet eden bir mermi, tesadüfen burada bulunan Batarya Kumandanı Üsteğmen Hasan ile Teğmen Mevsuf'un ve birkaç askerimizin ölmesine neden olmuştur. Bu yüzden batarya bir müddet susmak zorunda kalmıştır.

Üsteğmen Hasan, misyonuna ve mesleğine kutsal bir inanç ve sevgiyle bağlı çalışkan, sessiz bir subaydı. Dardanos’un bulunduğu yerin ehemmiyeti dikkate alınarak bu bataryanın özverili bir elde bulundurulması istenmiş ve ismi geçen subay, '8. Ağır Obüs Alayı’ndan alınarak buraya verilmişti.

Toplarına olan sevgisi, misyonundaki istekliliği, bıkıp usanmadan çalışması, mesleğindeki gücü ve yeteneğiyle hakikaten çok büyük misyonlar yapmıştı.

Teğmen Mevsuf da en şiddetli ateş altında toptan topa koşarak en bunalımlı vakitlerde yürek ve mertliği ile astlarının moralini yükseltmiş bir subaydı.

Bugünkü zayiatımız ortasında en büyük kaybımız, bu iki genç aslan yavrusunun şehit olmalarıdır. İlah bu sayın şehitleri ilâhi lutfuna eriştirsin.

Not: Dardanos Bataryası'nın ismi daha sonra Hasan Mevsuf Bataryası olarak değiştirilmiştir.

18 Mart Boğaz Muharebesinde ağır zayiat veren müttefik filo, artık karaya asker çıkarmadan yalnızca denizden zorlamakla Boğaz’ın geçilemiyeceğini anlar. Ve planın 4. safhasını uygulamak üzere harekata devamdan vazgeçer. Bilindiği üzere 25 Nisan 1915’te Gelibolu Yarımadası’na müttefik kuvvetler çıkarılmıştır.

Balkan Harbi ve Büyük Harbin birinci aylarındaki mağlubiyetlerden sonra birinci sefer 18 Mart Boğaz Muharebesi’nde kazanılan bu parlak zafer Türk askerinin moralini yükseltmiş, ulusun orduya inancını artırmış, 8,5 ay devam eden kara muharebelerinde Türk ordusu, Üsteğmen Hasan, Teğmen Mevsuf gibi daha kaç aslan yavrusu evladını feda ederek canla başla savaşmış ve Çanakkale Destanı’nı yaratmıştır.

Önce 19. Tümen Komutanı, sonra Anafartalar Küme Kumandanı olarak bu savaşlara katılan Atatürk, askeri dehasını ve üstün yeteneğini burada dünyaya kabul ettirmiş. “Anafartalar Kahramanı” olarak şöhret yapmıştır. Bu haklı şöhret, O’nun Anadolu’da Türk İstiklal Harbi’ni başlatmasına imkan sağlayan kıymetli bir destek olmuştur. 

Kısacası: Çanakkale Türk Milletine her şeyden evvel Atatürk’ü kazandırmıştır.

18 Mart Şehitler Günü’nde bu toprakları bize kutsal bir vatan kılan tüm şehitlerimizi, başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere, bütün kahramanlarımızı rahmetle, şükranla anıyoruz.