Birleşik Arap Emirlikleri, sabah saatlerinde Hope isimli uydusunu Mars'a göndererek tarihindeki birinci gezegenlerarası uzay misyonunu başlattı.
Başarıyla gerçekleşen fırlatma imgeleri
Dubai'de bulunan dünyanın en uzun gökdeleni Burj Khalifa'nın ışıkları kalkışa saniyeler kala 10'dan geri sayım yapacak formda ayarlandı.
“Hope” (Umut) isimli sondanın Mars'ın yörüngesine 2021'in şubat ayında ulaşması bekleniyor.
BAE neden Mars'a gidiyor?
BBC Türkçe'nin aktardığına göre BAE'nin uzay aracı tasarlamak ve üretmekteki tecrübesi hudutlu. Lakin yeniden de ABD, Rusya, Avrupa ve Hindistan'ın muvaffakiyetle gerçekleştirdiği bi şeyi deniyorlar. Bu da BAE'nin bu husustaki dileğini gösteriyor.
Amerikalı uzmanların yetiştirdiği mühendisler, yalnızca altı yıl içinde karmaşık bir uydu geliştirdiler. Ve uydu Mars'a gittiğinde, gezegenin atmosferiyle ilgili yeni bilgiler sağlayacak.
Uzmanlar, bilhassa Mars'ın havasını ve suyunun çok büyük bir kısmını nasıl kaybettiği konusundaki bilgilerimizi geliştirebileceğini söylüyor.
Hope, ilham verecek bir araç olaraak görülüyor. BAE'deki ve Arap dünyasındaki daha çok sayıda gencin okulda ve yüksek tahsilde bilimi seçmelerini sağlaması umuluyor.
Uydu tıpkı vakitte BAE hükümetinin, petrol ve doğalgaza bağımlılıktan kurtulmak ve ülkeyi bilgi temeli bir iktisada gerçek yöneltmek için giriştikleri çok sayıda projeden biri.
Ancak Mars'ta riskler büyük. Kızıl Gezegen'e yollanan uzay araçlarının yarısı başarısız oluyor.
Hope'un proje yöneticisi Umran Şerif tehlikelerin farkında fakat ülkesinin bunu denemekte haklı olduğunu söylüyor.
BBC'ye konuşan Şerif “Bu bir araştırma geliştirme misyonu ve evet, başarısızlık da bir ihtimal. Lakin ülke olarak ilerlemekte başarısız olma şanmız yok. Burada kıymetli olan, BAE'nin bu misyondan kazandığı kapasite ve kabiliyet ve ülkeye getirdiği bilgi birikimi” dedi.
BAE bunu yapmayı nasıl başardı?
BAE hükümeti proje takımına, büyük, yabancı bir şirketten uzay aracı satın alamadığını ve uyduyu kendilerinin yapmaları gerektiğini söyledi.
Bu da, gerekli tecrübeye sahip Amerikan üniversitleriyle iştirak yapmak manasına geliyordu. BAE'li ve Amerikalı mühendisler ve bilim insanları, uydu sistemlerini ve gezegen üzerinde çalışacak üç aygıtı tasarlamak ve yapmak için birlikte çalıştı.
Uydunun büyük kısmı Colorado Üniversitesi'nin Atmosfer ve Uzay Fiziği Laboratuvarı'nda (LASP) yapılırken, işin kayda paha bir kısmı de Dubai'deki Muhammed Bin Raşid Uzay Merkezi'nde (MBRSC) gerçekleştirildi.
LASP Kıdemli Sistem Mühendisi Brett Landin, BAE'nin bir sonraki uzay misyonunu kendi başına yapmak ismine çok düzgün bir noktada olduğunu söylüyor.
“Birine bisiklet sürmeyi anlatmayı düşünün, bisikleti kendiniz sürene kadar nasıl olduğunu nitekim anlayamazsınız. Uzay araçları da bu türlü. Size bir uzay aracına yakıt koyma sürecini verebilirim, lakin kollayıcı kıyafeti üzerinize giyip, 800 kiloluk çok istikrarsız roket yakıtını depolardan uzay aracına koyana dek, nitekim nasıl olduğunu anlayamazsınız.
“İtici güç mühendisleri bunu yaptı ve bir sonraki sefere uzay aracı yaptıklarında, nasıl yapacaklarını artık biliyorlar”
Hope, Mars'ta ne çeşit bilimsel bilgiler toplayacak?
BAE'liler “ben de” bilimi yapmak istemediler, yani Kızıl Gezegen'e gidip, diğerlerinin yaptığı ölçümleri tekrar yapmak istemediler. Bu nedenle NASA'nın Mars Keşif Programı Tahlil Grubu'na (MEPAG) gidip, BAE uydusunun mevcut bilgilere neler katabebileceğini sordular.
Hope'un emelleri MEPAG'ın tasviyeleriyle şekillendi. BAE uydusu bir yandan gücün, üstten aşağı, günün her saati ve yılın her mevsimi atmosferde nasıl dolaştığı üzerine çalışacak.
Diğer yandan da Mars'ta dolaşan ve atmoserin ısısında büyük rol tozun davranışlarını inceleyecek.
Aynı vakitte, atmosferin en yüksek noktasında nötr hidrojen ve oksijen atomlarının davranışlarını takip edecek. Bu atomların, güneşten kopan güç partiküllerinin Mars'ın atmosferini erozyona uğratmasında rol oynadığı kuşkuları var.
Bu da, geçmişte su bulunduğ açık olan gezegende, neden artık olmadığını açıklayabilir.
Hope, bu bilgileri toplayabilmek için gezegenden 22 ila 44 bin kilometre uzaklıkta, bir yörüngeye oturtulacak.
Sarah El Buyruğu kimdir?
El Buyruğu Hope'un bilim takımı lideri BAE'nin ileri bilimlerden sorumlu bakanı ve birçok açıdan misyonun görünen yüzü.
MBRSC'de birinci olarak yazılım mühendisi olarak çalışmaya başladı ve artık uzay tutkusunu yaymaya çalışıyor.
Hope projesinde çalışanların yüzde 34'ü bayan.
Ancak Bakan “Ama en kıymetlisi, misyonun başkan takımında, Umran'ın altındaki tüm proje müdürü yardımcısı pozisyonlarındaki cinsiyet eşitliği” diyor.
Sputnik Türkiye ve BBC Türkçe