Türkiye’de Yasa Meclis’te Bekliyor: Pekala Avrupa’da Hayvana Azabın Cezası Ne?

Hayvanlara şiddeti ceza kanunu kapsamına sokan düzenleme uzun müddettir Meclis'te beklerken, her gün bir öbür hayvana azap haberi geliyor. Lakin mevcut düzenlemede hayvanlar 'mal' olarak kabul edildiği için, şiddetin cezası kabahatler kanunu kapsamında verilen birkaç yüz lirayla hudutlu kalıyor. Türkiye hayvanları korumak ve şiddeti cezalandırmakta Avrupa'nın epey gerisinde. Avrupa ülkelerindeki yasal düzenlemelere bakıldığında 3 yıla kadar uzanan mahpus ve 300 bin euroya varan para cezaları göze çarpıyor…

Euronews'den Gizem Sade'nin haberine nazaran, Avrupa Birliği 2007 Lizbon Mutabakatı ile hayvanları “hassas varlıklar” olarak tanımladı. AB çiftlik hayvanlarının korunması için düzenlemeler yaptı. Fakat hayvanlara berbat muameleye karşı Avrupa’yı kapsayan ortak bir yasa yok. Bilhassa sokak hayvanları ve evcil hayvanları müdafaa konusunda üye ülkelerin kendi cezai tedbirleri devreye giriyor. Hayvan hakları savunucuları AB’nin bu hayvanlar hakkında da sorumluluk almasını talep ediyor.

Avrupa ülkelerinde hayvana şiddet “suç” olarak tanımlanıyor. Cezai yaptırımlar ülkeden ülkeye değişse de yüksek meblalarda para cezası ve 2-3 yıla kadar mahpus cezası uygulanıyor.

Fransa 2015 tarihli kanunla daha evvel eşya, mal statüsünde olan evcil hayvanları “hassas canlılar” olarak tanımladı.

1989’dan beri barınak ve gibisi yerlerin denetlenmesi ve hayvanların hayat şartlarına uygun hale getirilmesini öngören yasa yürürlükte. Tıpkı kanunla kayıp ve terk edilmiş hayvanların sistematik formda öldürülmesi de yasaklandı.

1999 tarihli bir öbür kanunla hayvanların sıhhat, beslenme, eğitim ve ömür alanlarıyla ilgili birçok düzenleme getirdi. Bu yasanın en kıymetli tarafı hayvanlara yönelik şiddet ve tecavüz cürümlerinin cezasını ağırlaştırması oldu. Daha evvel 6 ay mahpus cezası, artırılarak 2 yıla, 15 bin euro para cezasıysa 30 bin euroya çıkarıldı. Bu ceza evcil hayvanlarını terk edenler için de geçerli.

Bunun yanında evcil hayvanların bakımı, beslenmesi ve hayat şartlarında gereklilikler sağlanmazsa ve hatta ilgiden yoksun bırakılırlarsa makûs muameleden 750 euro para cezası kelam konusu.

İşkence, tecavüz ve her türlü istismarın faillerine 30 bin euroya kadar para ve 2 yıla kadar mahpus cezası uygulanıyor.

Hollanda’da yalnızca hayvanlara karşı işlenen hatalarla uğraş eden 250 kişilik bir polis grubu görevlendirildi. Hayvanlara yönelik şiddet veyahut makûs muameleye şahit olunduğunda Hollandalıların arayacakları bir numara var: 144, Hayvan Polisi Şikayet Çizgisi. Hayvan polislerinin sayılarının 800’e kadar çıkarılması hedefleniyor.

Hayvana şiddet ve tecavüzün Hollanda’da yaptırımı 20 bin euroya kadar para ve 3 yıla kadar mahpus cezası. Kamu hizmeti de cezalar ortasında. Ayrıyeten hatası işleyen 1 yıl boyunca evcil hayvan sahibi olamıyor.

Belçika’da Nisan 2017 yılındaki düzenlemeyle hayvanlara berbat muamelenin isimli para cezası 500 eurodan 100 bin euroya çıkarıldı ve 2 yıla kadar mahpus cezası var. İsimli para cezası daha ağır hadiselerde 300 bin euroyu buluyor. İdari para cezasıysa 62 bin 500 euro.

Almanya'da hayvanlara azap ve tecavüz cürmü için 3 yıla kadar mahpus ve 25 bin euroya kadar para cezası öngörülüyor.

Benzer mahpus cezası AB üyesi olmayan İsviçre'de de mevcut.

İspanya’da hayvana şiddete karşı federal bazda bir yasa yok, cezalar bölgelere nazaran değişiyor. Boğa güreşlerini yasaklama başarısına imza atan Katalonya bölgesinde, Girona’da evcil hayvanı 6 saatte bir en az 20 dakika gezdirmek zarurî. Aksi taktirde 100-400 euro ortası para cezası uygulanıyor. Hayvana şiddetin cezası ise İspanya genelinde 300 ila 90 bin euro ortasında değişiyor. Yaptırımın en ağır olduğu Endülüs bölgesinde sayı 90 bin euroya kadar çıkabiliyor.

İngiltere 2006 tarihli Hayvanları Muhafaza Yasası hayvan sahiplenmeyle ilgili minimum standartları belirledi. Birebir kanunla hayvanlara şiddet kabahatine 6 aya kadar mahpus cezası ve 20 bin sterlin para cezası uygulanmaya başlandı.İ

İsveç’te evcil hayvanınızı ihmal durumunda hayvan elinizden alınıyor. Hayvan sahiplenmenin koşullarıysa sıkı kurallarla belirlenmiş. Köpeğiniz varsa günde iki sefer dışarı çıkarmanız gerekiyor. Kedinizinse günde en az 2 kez ilgilenmek için yanında bulunmalısınız. İç yerde hayvanınızı bağlamak yasak. Dışarıdaysa 2 saatten uzun mühlet bağlayamazsınız. Kedileriyse asla bağlayamaz ve hayvanlarınızı kafese koyamazsınız. Hayvanlara makûs muameleye 2 yıla kadar mahpus cezası veriliyor.

Tüm bu hayvanları muhafaza maddelerine karşın, Avrupa’daki hayvan hakları savunucuları şiddetin ve istismarın takibinin gerektiği üzere, gereğince yapılmadığından şikayetçi. Vakit zaman örnek teşkil eden mahpus cezaları gündeme gelse de cezaların çoklukla taban meblağlarda kaldığı görülüyor.

Türkiye ise hayvana şiddet ve tecavüz fiilinin ‘kabahat’lerden TCK kapsamına alınacağı yasayı bekliyor. Öte yandan ‘sokak hayvanlarının toplanması’ tartışmaları sürerken toplanacak hayvanlara ne olacağıysa merak konusu.