Dünya Sıhhat Örgütü’nün (DSÖ) Türkiye’deki en yetkili ismi, Dr. Irshad Ali Shaikh, okulların yüz yüze eğitime açılma kararından, maske zorunluluğunun ne vakit sona ereceğine kadar, kamuoyunun en çok merak ettiği hususları cevapladı.
DSÖ Türkiye Ülke ve Avrupa Merkez İnsani ve Sıhhat Acil Durumlarına Hazırlıklılık Ofisi Süreksiz Lideri Irshad Ali Shaikh, kamuoyunun en çok merak ettiği mevzuların başında gelen okullardaki yüz yüze eğitim kapsamının genişletilmesi, maske kullanımının ne vakit sona ereceği, Türkiye’nin pandemiyle gayreti ve aşılarla ilgili gelişmeler hakkında DHA’ya değerli bilgiler verdi. Dr. Shaikh, ülkelerin nüfus ve enfeksiyon oranlarının farklılık gösterdiğini ve okulların da toplumların birer kesimi olduğu için toplumdaki bulaşma oranlarının okullara da yansıyacağına işaret ederek “Bu yüzden aslında maske takmak, test yapmak ve temasları izlemek, hijyen kurallarına dikkat etmek üzere çeşitli tedbirlere hakikaten dikkat edilmesi gerekiyor ki bu virüs, sıhhat sistemlerinin üstüne çok büyük bir yük olmaya devam etmesin. Virüs yükünü ne kadar azaltırsak okullardaki yükü de o kadar azaltabiliriz. Zira okulları aslında toplumdan başka düşünemeyiz” dedi.
“Herkes inançta olana kadar kimse inançta değil”
DSÖ Genel Yöneticisinin “Herkes inançta olana kadar hakikaten kimse inançta değil” sözlerini hatırlatan Dr. Shaikh, “Kapasiteniz istediği kadar kâfi olsun, toplum, ülke otoriteleriyle birlikte hareket etmeli ve işbirliği içinde olmalı” diye konuştu. Dr. Shaikh, DSÖ’nün İstanbul ofisinin ehemmiyetini de şu cümlelerle özetledi: “DSÖ Avrupa Bölge İnsani ve Sıhhat Acil Durumlarına Hazırlık Ofisinin Kovid vaktine denk gelip Türkiye’de açılması sahiden kıymetli bir durum. Zira burası aslında Hem Türkiye’nin hem bölgenin hem de dünyanın hazırlıklı olması için bir temel taşı mahiyetinde. Yaşadığımız global krize ülkelerin yahut bölgelerin ve tıpkı vakitte dünyanın ne kadar hazırlıklı olduğunu, ne kadar hazırlık durumdalarsa o kadar âlâ yanıt verdiklerini görüyoruz. Türkiye’nin de aslından Mart ayında birinci olaylar gelmeye başladığından beri ne kadar hazırlıklı olduğunu gördük. Bugün bu durumun aslında biraz meyvelerini topluyor. DSÖ, üye devletleri, bölgeyi ve global manadaki hazırlığa yardım etmek, global dayanışmanın devam etmesine imkan sağlamak ve memleketler arası sıhhat konusunda risk bağlantısı, idaresi ve global dayanışma üzere temel kapasitelere yardımcı olmak ve bunları desteklemek hedefiyle burada. Şu anda yaşadığımız global kriz ve bütün bu noktalar, sıhhat güvenliğinin birer modülü. Bu ofis sayesinde hem Türkiye’nin, hem bölgenin, hem de global manada dünyanın hazırlık kapasitelerini artıracağız”
“Maske şu anda aşıdan daha büyük silah”
Belçika başbakanının ülkede maske kullanımının zarurî olmaktan çıkarılacağı istikametindeki telaffuzlarını kendisinin de izlediğini anlatan Dr. Shaikh, “Maske, hadise sayıları için hakikaten kritik ehemmiyet arz ediyor. Ancak Belçika’da mecburî olmaktan çıkarılması büsbütün bırakılacağı istikametinde bir karar değil. Her yerde tahminen kullanılması mecburi olmayacak ancak yeniden kalabalıklarda ve bilhassa toplumsal uzaklığın korunamadığı yerlerde maske kullanmaya devam edilecek. Bütün bu gelişmeler maskenin kıymetini aslında azaltmıyor. Zira maske tabiri caizse aslında herkesin ferdî aşısıdır şu anda. Zira maske sayesinde kendimizi, sevdiklerimizi, yaşadığımız çevreyi ve ülkemizi bu virüsten koruyabiliyoruz. O yüzden maske nitekim şu an elimizdeki en değerli silah diyebiliriz. Aşı çıktığında da tahminen beklediğimiz kadar tesirli olmayabilir. Bunun yanı sıra dağıtım ve üretim kapasitesini de göz önünde bulundurduğumuzda, aşıların kısa müddette her yere ulaşması sahiden yıllar alabilir. Natürel bunun yanında aşı tersliği üzere bir çaba de var. O vakte kadar elimizdeki en güçlü silah maske kullanımı, toplumsal uzaklık ve hijyen kurallarına dikkat etmek. Sahiden maske şu anda günümüzün aşısı yerine bile geçebilir. Ta ki nitekim muteber, tesirli ve herkesin ulaşabildiği bir aşı bulunana kadar” dedi.
“Aşı çalışmaları hızlansın diye çalışıyoruz”
Aşı çalışmalarında DSÖ’nün rolüne de değinen Dr. Irshad Ali Shaikh “Normalde aşı çalışmaları ve üretimi aslında ülkelerin kendi işlevleridir. Kendi ilgili düzenleme konseyleri tarafından kıymetlendirilir. Üye devletler, düzenleme konseylerini DSÖ sistemine kaybettirip eğitim vesaire alabilirler. Lakin geri kalan bütün hususlar ülkelerin kendi özel işlevleridir. Kovid konusunda ise yeni bir virüs ve eşi ve gibisi görülmemiş bir salgın tesirine sahip olduğu için DSÖ aşı geliştiren şirketleri ve ülkeleri bir ortaya getiren bir işleve sahip oldu. Bütün aşı çalışmaları süratli olabilsin, aşıya ulaşamayan ülkeler gözetilsin diye bir ortaya getirici bir kurum olarak konumlandı. Bunu da aslında bizim ‘Covax’ teşebbüsü ismini verdiğimiz bir platform ile yapıyoruz ki dünyadaki bütün hükümetler aşıya ulaşabilsin. Bu platformda şirketleri, üye ülkeleri bir ortaya getiriyoruz. Böylelikle aşı ile ilgili araştırma-geliştirme faaliyetleri paylaşılsın, süratle yol alınsın, etkin bilgi paylaşımı ile herkes aşıya ulaşabilir olsun. Daha evvel de söylediğim üzere tek bir kişi bile inançta değilse, hiç kimse inançta değildir. Bu yüzden herkes aşılanana kadar aslında hiç kimse inançta değil. Maksadımız burada ülkelerin satın alma kapasitelerinden bağımsız olarak tüm ülkelerin inançlı bir aşıya ulaşabilmesini sağlamak” ifadelerini kullandı.
“Aşıda öncelik sıhhat çalışanlarına”
DSÖ’nün aşı için 2021 ortalarını işaret etse de tekrar de temkinli yaklaştıklarını vurgulayan Dr. Shaikh, şunları söyledi: “O tarihlerde bir aşının geleceğine aslında biraz temkinli yaklaşıyoruz. Zira o vakte bir aşı çıksa bile aktifliği tahminen tam istediğimiz düzeyde olmayabilir. Tahminen yüzde 50-60 seviyesinde olacak. Ayrıyeten herkes bu aşıya ulaşamayabilir. DSÖ’nün rehberliği altında bütün üye devletlerin de erişebildiği, tesirli ve inançlı bir aşı sahiden mevcut olduğunda ise önceliğimiz sıhhat çalışanları ve daha sonra da en yüksek risk kümesinde bulunan yaşlılar, risk kümesindeki kronik hastalıkları olan beşerler olacak. Seneye bu vakitlerde tahminen tekrar aşı konuşuyor olabiliriz lakin bu aşı tekrar de kısıtlı bir nüfusa ulaşacaktır. Toplumun bir kısmı aşıya ulaşabilecek. Bu aşılardan herkesin yararlanabilmesi için önümüzde hala birkaç yıl var”
