24 Ocak’ta meydana gelen ve 41 kişinin hayatını yitirdiği 6 8 büyüklüğündeki Elazığ sarsıntısının akabinde ‘deprem vergileri’ bir kere daha ülke gündemine geldi Bilhassa Kızılay Lideri Ekrem Kınık’ın zelzelenin çabucak akabinde yaptığı bağış talebi ‘deprem vergilerine ne oldu ‘ sorusunun sorulmasına yol açtı Hem muhalefet hem de iktidardan bu bahiste çeşitli açıklamalar geldi Biz de gündemi meşgul eden bu vergilerin geçmişini, oluşan yansıları ve hükümetin tenkitlere cevabını derledik…
Depremin çabucak akabinde Kızılay Lideri Kerem Kınık’ın attığı Twitter iletisinde Kızılay’a bağış yapılması davetinde bulunması vatandaşların Deprem Ankara escort vergileri nereye gitti sorusunu sormasına yol açtı
Yeniden alevlenen sarsıntı vergileri kamuoyunda en çok tartışılan bahislerden biri oldu
Peki ‘deprem vergisi’ diye bir vergi sahiden var mı
Vergi Uzmanı Ozan Bingöl kişisel web sitesinde kamuoyunda “deprem vergileri” olarak bilinen vergilerle ilgili şu bilgileri aktardı:
Bilindiği üzere 26 11 1999 tarih ve 23888 sayılı Tekrarlanmış Resmi Gazete de yayımlanan 4481 sayılı kanun ile
-
Özel Bağlantı Vergisi,
-
Özel Süreç Vergisi
-
Ek Gelir Vergisi,
-
Ek Kurumlar Vergisi,
-
Ek Emlak Vergisi,
-
Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi, uygulanması cihetine gidilmiştir.
Kanunun ismi ve vergilerin ihdas nedeni ile kelam konusu vergiler Deprem Vergisi olarak isimlendirilmiştir
Yukarıdaki vergilerden Özel İrtibat Vergisi kalıcı nitelikte bir vergi olarak günümüzede kadar varlığını sürdürmüştür Bu nedenle günümüzde Deprem Vergisi denince akla birinci gelen vergi Özel Bağlantı Vergisi olmaktadır
Yukarıdaki gelişim kapsamında bakınca teknik vergi literatüründe Deprem Vergisi isimli bir vergi kelam konusu değildir Fakat kamuoyunun literatüründe Deprem Vergisi kelam konusu olup bununla da kast edilen temel itibarile Özel İrtibat Vergisi dir
20 yılda ne kadar deprem vergisi toplandı
Yine Ozan Bingöl’ün sitesindeki bilgilere nazaran zelzele vergisi olarak Ankara escort bayan bilinen ‘Özel İrtibat Vergisi’nden 1999 yılından 2019’a kadar toplam 67,85 milyar lira kaynak oluşturulmuş.
Ozan Bingöl Özel İrtibat Vergisi zelzele fonu değildir kamusal gereksinimler için harcanır
Vergi Uzmanı Bingöl Özel Bağlantı Vergisi’nin her ne kadar Marmara Sarsıntısı sonrası zelzelenin yaralarını sarma gayesiyle getirilmiş olsa da öbür bütçe vergi gelirleri kapsamında olduğunu ve ‘Gider Vergileri Kanunu’ içinde düzenlendiğini vurguluyor
Gerek Türkiye’de gerekse çağdaş dünyada vergiler belirli masraflara özgülenmezler Kamu masraflarını karşılamak üzere bütçede toplanır ve kamusal muhtaçlıklar için harcanır diyen Bingöl bu kullanımın içine sarsıntı için yapılan harcamaların yanı sıra yol köprü hastane imali çalışanların fiyatlarının ödemesinin de girdiğini belirtiyor
Vergiler muhalefetin de gündeminde Toplanan para nereye harcandı
Kamuoyunun gündemindeki vergileri CHP başkanı Kemal Kılıçdaroğlu 29 Ocak’taki Meclis küme toplantısında sordu
2004 2019 ortası vatandaştan toplanan sarsıntı vergisi 65 milyar lira Dolara vurursak 34 milyar dolar Bu para sarsıntı yaralarını sarmak kentleri zelzeleye sağlam hale getirmek Escort Ankara için bizim ödediğimiz vergi Sonra bu oranları da artırdılar Hiç itirazımız yok Zelzele varsa kentleri zelzeleye sağlam hale getireceksek can kaybı olmasın istiyorsak bu fedakarlığa bu millet katlanır Ve vatandaş haklı olarak şunu soruyor 17 yıldır iktidarsınız ve zelzele vergisi alıyorsunuz Elazığ’da ve Malatya’da bilinen tüm zelzele bölgelerinde can kaybı ve tahribatı önlemek için neler yaptınız
Çık de ki ‘Biz zelzele bölgesi Elazığ’daki tahribatı gidermek için şu şu yatırımı yaptık Ey sevgili vatandaşım hiç meraklanma biz vatandaştan toplanan her kuruşun hesabını vermeyi namuslu bir misyon kabul ediyoruz’ desene
Erdoğan Bugüne kadar harcanan para bu sayıların yaklaşık 5 katı
31 Ocak’ta AKP’nin Genişletilmiş Vilayet Liderleri Toplantısı’nda konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan Kılıçdaroğlu’nun kelamlarına ait şunları söyledi
Hani daima ‘Deprem vergileri ne oldu ‘ daima bunu söylüyor işte o sordukları sarsıntı vergilerinin 2003 2019 yılları ortasındaki toplamı cari fiyatlarla 66 milyar lira 2019 fiyatlarıyla Ankara bayan escort 147 milyar liradır Bugüne kadar sarsıntıların akabinde yapılan ve zelzeleye hazırlık için yürütülen çalışmalarda harcanan kaynak ise bu sayıların yaklaşık 5 katıdır
Bugüne kadar yapılan harcamaları Bağlantı Başkanlığı açıkladı
Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Başkanlığı da 1 Şubat günü Twitter üzerinden yayınladığı görüntüyle toplanan vergilerin nerelere hancandığını açıkladı
Açıklamaya nazaran 2003 ten bu yana 147 2 milyar lira zelzele vergisi toplandı Tıpkı devirde zelzele bölgelerine yapılan toplam harcama ise 1 21 trilyon lira oldu
Son 17 yılda yaşanan altı büyük zelzelede eğitim sıhhat ulaştırma kentsel dönüşüm turizm güvenlik adalet sanayi altyapısı afet ve acil yardım birçok alanda yatırım yapıldığını duyuran İrtibat Başkanlığı birtakım sarsıntı sonrası harcamaları şöyle sıraladı
-
1999’da Bolu, Düzce, Sakarya, Kocaeli, Yalova ve İstanbul’u etkileyen Marmara Zelzelesi: 17 bin 480 kişinin ömrünü yitirdi, 73 bin 342 bina hasar gördü, 201,9 milyar lira harcama yapıldı.
-
1999 Düzce Zelzelesi: 763 kişi öldü, 35 bin 519 bina hasar gördü, 3,75 milyar lira harcama yapıldı.
-
2003 Bingöl Sarsıntısı: 176 kişi öldü, 6 bin bina hasar gördü, 4,21 milyar lira harcama yapıldı.
-
2010 Elazığ Sarsıntısı: 41 kişi öldü, 3 bin 501 bina hasar gördü, 3,92 milyar lira harcama yapıldı.
-
2011 Kütahya Zelzelesi: İki kişi öldü, 8 bin 206 bina hasar gördü, 5,07 milyar lira harcama yapıldı.
-
2011 Van Zelzelesi: 601 kişi öldü, 12 bin 883 bina hasar gördü, 13,8 milyar lira harcama yapıldı.
-
2020 Elazığ Zelzelesi: 41 kişi öldü, bin 444 bina hasar gördü, 14 milyon lira acil yardım ödeneği çıkarıldı.
Hangi alanlarda ne kadar yatırım yapıldı
İletişim Başkanlığı nın açıklamasına nazaran 2003 2019 yılları ortasında depreme yönelik yatırım harcamalarının alanları şu biçimde:
-
Eğitim yatırımları: 202,8 milyar lira
-
Sağlık yatırımları: 105,5 milyar lira
-
Kentsel dönüşüm yatırımları: 112,4 milyar lira
-
Ulaştırma yatırımları: 488,4 milyar lira
-
Acil yardım yatırımları: 11,5 milyar lira
