Oxford Üniversitesi'nden araştırmacılar toplumsal medyada manipülasyon ve dezenformasyon faaliyetlerine katılan toplam 70 ülke tespit etti. Hazırlanan rapora nazaran hükümetin görüşlerine takviye, muhalefete taarruz, gündem değiştirme ve farklı görüşleri baskı altına alma maksatlarıyla bu faaliyetleri gerçekleştiren devletlerin başında ABD, Rusya ve Çin geliyor. Raporda Türkiye’nin de bu usul faaliyet yürüten 500 kişilik 'sanal birliği' olduğu belirtiliyor.
Independent Türkçe, Oxford Üniversitesi İnternet Enstitüsü’nün hazırladığı Bilgisayımsal Propaganda Araştırma Projesi Raporu'nu haberleştirdi. Raporda devletlerin toplumsal medyadaki dezenformasyon faaliyetleri sıralanıyor.
70 ülkenin dezenformasyon faaliyetinin tespit edildiği raporda, Türkiye’nin yaklaşık 500 kişilik bir sanal birliği bulunduğu ve bu birliğin “muhalefete saldırmak, toplumsal medyayı baskı altına almak ve hükümeti desteklemek” için kullanıldığı bilgisine yer verildi.
Facebook hala bir numara
Eskiye nazaran daha fazla toplumsal ağ platformu bulunsa da Facebook hala siber birlik aktiflikleri için esas platform olmaya devam ediyor. Raporda incelenen öbür mecralar ise Twitter, YouTube, Instagram ve WhatsApp.
Çoğu ülke birden fazla platformda faaliyet gösterse de bu beş mecranın beşinde birden faaliyet gösteren bir ülke bulunmuyor.
Sanal birlik aktivitesi bulunan ülkelerden 56’sı Facebook’ta, 47’si Twitter’da, 12’şer ülke WhatsApp ve YouTube’ta, 8 ülkenin de Instagram’da faaliyeti bulunuyor.
Rapora nazaran, Türkiye’nin sanal birlikleri Facebook ve Twitter’ı seçmiş durumda.
En büyük sanal birlik Çin’de
Raporda ülkelerin sanal birlik kapasitelerine de yer verilerek ülkeler dört başlıkta kategorize edilmiş. Yüksek sanal birlik kapasitesine sahip ülkeler ortasında ABD, Venezuela, Suriye, İsrail, İran, BAE, Suudi Arabistan, Rusya üzere ülkeler sıralanırken birinci sırayı Çin alıyor. Çin’in lokal ve bölgesel ofislerde çalışan şahısların oluşturduğu grupların 300 bin ila 2 milyon bireyden oluştuğu kestirim ediliyor.
Sınıflandırmada Türkiye, orta kapasiteli sanal birliğe sahip ülkeler ortasında yer alıyor.
Türkiye hakkında 500 kişilik bir kalıcı kadro büyüklüğü varsayımı yapılıyor. Bu kategorinin başkanıysa varsayımı 20 bin kişilik kadro büyüklüğüne sahip olan Ukrayna.
Brexit kampanyaları için Cambridge Analytica’ya 3,5 milyon sterlin (yaklaşık 28 milyon TL) harcayan Birleşik Krallık da bu kategoride yer alıyor.
Rapora nazaran devletlere bağlı bu sanal birliklerin neredeyse tamamı operasyonlarını gerçekleştirirken çeşitli uydurma hesap tipleri kullanıyor.
Bot hesap, ferdî hesap, sayborg hesap ve hacklenmiş hesaplar bu geçersiz hesap tipleri ortasında.
Botlar, çevrimiçi insan davranışını taklit etmesi için tasarlanmış otomatik hesaplar. 70 ülkeden 50’si anlatıyı güçlendirmek yahut muhaliflerin sesini bastırmak üzere bot hesap kullanıyor.
Bununla birlikte, botlardan da daha yaygın olarak, otomasyon kullanmayan şahısların yönettiği hesaplara rastlanıyor. Bu hesaplar otomasyon yerine yorum yahut tweet yazarak sohbet ya da toplumsal medya platformları üzerinden özel mesajlaşmayla meşgul oluyor. 70 ülkeden 60’ı bu cins hesaplar kullanıyor. Otomasyonu insan seçimiyle harmanlayan sayborg hesaplar da mevcut.
Araştırmacılar, bu yılki raporlarında düzmece hesaplar ortasına, hacklenmiş ya da çalınmış hesapları da eklemiş.
Rusya düzmece hesaplarda hudut tanımıyor.
Bu dört düzmece hesap cinsinin dördünü birden kullanan tek ülke Rusya. Bilhassa hacklenmiş hesap kullanmak çok yaygın değil.
Rusya’dan öteki hacklenmiş hesap kullanan ülkeler; Kuzey Kore, İran, Özbekistan ve Guatemala’dan ibaret. ABD, Birleşik Krallık, Suudi Arabistan, Meksika, Brezilya, Almanya hacklenmiş hesaplar dışındaki geçersiz hesap tiplerinin tamamını kullanıyor.
Türkiye ise uydurma hesap tiplerinden ikisini; botları ve ferdî hesapları kullanıyor.
Peki devletler toplumsal medya manipülasyonunu hangi hedeflerle gerçekleştiriyor?
Araştırmacılar burada dört temel formülü belirlemiş; “Hükümetin görüşlerine destek”, “Muhalefete saldırı”, “Dikkat dağıtma (gündem değiştirme)”, “Fikir Ayrılığı yaratma” ve “farklı görüşleri baskı altına alma”.
Rapora nazaran Türkiye bu metotlardan “Hükümete destek”, “Muhalefete saldırı” ve “Baskı altına alma”yı kullanıyor.
Beş metodu birden kullanan ülkeler ortasındaysa ABD başı çekiyor.
