Profesör Zeki Bayraktar'ın açıklaması hepimizi umutlandırdı fakat sakın rehavete kapılıp başa dönmeyelim, aman ha!
Koronavirüs'ün ülkemizdeki son durumunu, Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca'nın verdiği bilgiler doğrultusunda öğrenmeye devam ediyoruz. Koca'nın son açıklamalarına nazaran önümüzdeki 10 gün içerisinde olay sayısının en yüksek noktaya ulaşması bekleniyor. Bunun akabinde da grafiklerin yavaş yavaş düşmesi ön görülüyor.
Sağlık Bakanlığı tarafından bugün yayınlanan tablo böyleydi. Açıklamalar her ne kadar net olsa da, hepimiz genel olarak ne düşüneceğimizi bilmez vaziyetteyiz.
Sosyal medyada ise birkaç gündür dolaşan ve bir nebze olsun umut veren bir yazı var. İstanbul Medipol Üniversitesi'nden Ürolog Prof. Dr. Zeki Bayraktar, şahsî Facebook hesabından ilgi cazip açıklamalarda bulundu.
Prof. Dr. Zeki Bayraktar'ın bu yazısının tamamına aşağıda yer veriyoruz
Malum, salgının en ağır yaşandığı kent İstanbul. Açıklanan sayıların yüzde 60’ı İstanbul’a ilişkin. Ekteki fotoğrafta yer alan eşim İstanbul'un en ağır pandemi hastanelerinden biri olan Yasal EAH’de çalışıyor. Ayda 11 Covid-19 nöbeti var.
İlk kere dün geceki Covid-19 nöbetinde birkaç dakika da olsa orta verebilmiş. Lakin buna karşın sabah konuta geldiğinde yürüyecek hali kalmamıştı. Zira bu esirgeyici ekipmanlar nefessiz bırakıyor insanı…
Geçen haftaki nöbetlerinde 4 saatlik bir dönemde 80 hasta bakıyordu. Dün gece ise bu yarı yarıya azalmış. Lakin daha da değerlisi evvelki hastaların çabucak hepsinde akciğer tutulumu var iken artık bu da azalmış.
Yani hem hadiselerin sayısı azalıyor hem de şiddeti. Aslında bu durum bakanlığın açıkladığı bilgilerde de görülüyor.
.
Vaka sayısındaki baskılanma tabi ki izolasyon tedbirlerine bağlı. Lakin tedavideki muvaffakiyetin sırrı Türkiye’nin kendi tecrübelerini devreye sokması, yani kendi algoritmasını geliştirmesinden kaynaklanıyor.
İlk olaylarda mecburen biz de Çin tecrübelerini dikkate aldık. Zira öteki dermanımız yoktu. Lakin birinci 1-2 hafta sonra kendi deneyimlerimize dayanarak kendi algoritmamızı geliştirdik
Bakanlık neredeyse her hafta algoritmayı yeniledi. Ve böylelikle dünyadaki öbür uygulamalardan hayli farklı/ayrışık bir tedavi protokolümüz oldu. Sonuçlarını da alıyoruz. Mesela şunlar yapıldı:
1-Hidroksiklorokin tedavisine hastalığın çok erken devrinde başlandı. Tabi bunu yapabilmek için de gereğince ilacınızın olması gerekiyordu. Ve erken davranarak gereğince ilaç stoklamıştık.
2-Favipravir tedavisine virüsün replikasyon vaktinde yani hastalık yeterlice ağırlaşmadan -yoğun bakım muhtaçlığı ortaya çıkmadan- başladık. Halbuki birinci uygulamalarda bu bu türlü değildi. Ve öbür ülkelerde hala bu türlü değil, hastalık ağırlaşınca veriliyor ancak o vakit da tesirini fazla gösteremiyor.
3-Yoğun bakımdaki hastalarda erken entübasyondan (invaziv ventilasyondan) vazgeçtik. Zira bunun hastalığın seyrini çok fazla değiştiremediğini gözlemledik. Bunun yerine -CPAP, daima olumlu basınçlı hava yolu dediğimiz- non-invaziv venyilasyon tekniğine geçtik. Böylelikle invaziv ventilasyonun oluşturduğu akciğer hasarlarını önlemiş ve daha düzgün sonuç almış olduk.
4-Ve tahminen de en değerlisi hastalığın tanımlandığı üzere tipik bir ARDS tablosu olmadığını, koagülopati (pıhtılaşma bozukluğu) üzere ek sorunların de meydana geldiğini ve hastaların bu nedenle de kaybedildiğini gözlemledik. Hasebiyle antikoagülan ilaçları da algoritmamıza eklemiş olduk.
5-Tabi tüm bunları Covid-19 tanısı için PCR’dan bile daha hassas olan BT kapasitemizin çok çok âlâ olması -ve süratli tanı- sayesinde yapabildik. Dünyanın hiçbir ülkesinde bizdeki kadar BT yoktur (daha evvel de söylediğim üzere bu durum ezberci bir anlayışla tenkit konusu yapılırdı ancak iş o denli değil işte).
Ama tüm bunların üzerinde zikredilmesi gereken bir şey daha var;
Başta hekimlerimiz ve hemşirelerimiz olmak üzere sıhhat çalışanlarımızın ağır hasta kapasitesini absorbe edebilme yeteneği. Olağanda biz de acillerdeki ve hastanelerdeki yoğunluğu daima eleştiriyoruz. Lakin bu durum bizi adeta bu üzere kriz/kaos periyotları için hazırlamış oluyor, paralizi/felç olmuyoruz. Kimi Avrupa ülkeleri ve ABD bu nedenle paralizi olmuş durumda. Zira alışık değiller bu türlü bir duruma…
Şimdi ilgili alandaki meslektaşlarımız Covid-19 konusundaki Türkiye deneyimini akademik yayın haline dönüştürüyorlar.
Bunları önümüzdeki günlerde tıp literatürüne kazandırmış olacaklar. Dünyanın buna muhtaçlığı var. Zira Çin bilgileri çok çelişkili ve eksik idi. Ancak biz de dahil hepimiz mecburen birinci hadiseleri bu bilgilerle yönettik. Artık şimdi kendi bilgilerimiz var.
Şundan emin olun; Çok donanımlı bir sıhhat ordumuz var. İnanın bu mevzuda çok şanslıyız. Alt yapı konusunda da âlâ olduğumuzu artık dünya alem gördü. O halde hem şükredelim, hem üzerimize düşeni yapalım…
Evet, sıhhat çalışanlarımızın üzerinde çok yük var. Lakin onlar bunu göğüsler, kâfi ki önlemlere uyalım ve kendimizi koruyalım. Onları -acil haller hariç- gereksiz yere meşgul etmeyelim… Yani fiili ve kavli dualarla hem onlara hem kendimize yardımcı olalım…
Biraz daha sabredelim ve açıklanan önlemlere uyalım…
