Hava kirliliği sigara içmek kadar insan sıhhatini olumsuz etkiliyor. İstanbul Teknik Üniversitesi'nden (İTÜ), Prof. Dr. Hüseyin Toros’un nüfusu en fazla olan 4 büyük ili baz alarak yaptığı hesaplamaya nazaran İstanbul’un havasını solumak yılda 16 paket sigara içmeye eş kıymet. Bu sayı Ankara’da 17, İzmir’de 23, Bursa’da ise 38 paket olarak belirlendi.
Hava kirliliğine neden olan ziyanlı partikül unsurlar (PM2,5) akciğer ve alt teneffüs yolları başta olmak üzere birçok hastalığa yakalanma riskini artırıyor.
Dünya Sıhhat Örgütü sayılarına nazaran her yıl 7 milyon kişi hayatını kaybediyor
DHA'da yer alan habere nazaran, insan sıhhatini sigara kadar tehdit eden hava kirliliği dolayısıyla Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) sayılarına nazaran her yıl 7 milyon kişi hayatını kaybediyor, Türkiye’de ise bu sayı 30 bin civarında.
Havası en kirli ülkelerde başı Hindistan, Çin, Mısır, Pakistan çekiyor. Buradaki en değerli faktör düzensiz şehirleşme ve trafik yoğunluğu.
En büyük risk Bursa'da
İstanbul Teknik Üniversitesi Meteoroloji Mühendisliği Kısmı öğretim üyesi Dr. Hüseyin Toros, hava kirliliğinin insan sıhhati için ne kadar tehlikeli olduğunu gözler önüne sermek gayesiyle sigara üzerinden bir çalışma hayata geçirdi.
2018 yılı hava kirliliği kıymetleriyle nüfusu en fazla olan 4 büyük ili baz alarak sigara üzerinden hesaplama yapan Dr. Toros, “İstanbul’un havasını solumak yılda 16 paket sigara içmeye eş kıymet. Bu sayı Ankara’da 17, İzmir’de 23, Bursa’da ise 38 olarak bulduk. Hava kirliliği oranı her kentte tıpkı değil. O yüzden sigara paketi sayıları da değişiyor. Kenti planlarken meteorolojik kurallar, çarpık yapılaşma, endüstrileşme ve o yıl içindeki değişkenler oranı etkiliyor” dedi.
Nüfus ve trafik yoğunluğuyla birlikte hava kirliliğinin de arttığını Dr. Hüseyin Toros, “İstanbul’da 4 milyonun üzerinde kayıtlı araç var. Bu araçlar genelde fosil yakıt kullanıyor. Doğal gaz dışında konutlarımızda kullanılan öteki yakıtlar da dahil olmak üzere atmosferi kirletiyoruz” ifadelerini kullandı.
'Şehirleri meteorolojik koşullara nazaran planlamak gerekiyor'
Şehirleşmenin hava kirliliğini artırdığını belirten Dr. Toros, “Fakat kentleşme uygun planlamışsa örneğin, meteorolojik kaideler göz önünde bulundurmuşsa hava kirliliği oranı yükselmeyebilir. Lakin dünya genelinde kentler meteorolojik kaidelere nazaran planlanmadığı için hava kirliliği giderek artıyor” diye konuştu.
Sanayi tesisleri, konutlar ve yollar hakim rüzgar istikametine paralel yapılmalı
Hava akımı olmadığı vakit kirliliğin arttığını vurgulayan Dr. Toros, “Sanayi tesislerinden çıkan duman rüzgarla birlikte kent merkezine gerçek gidiyorsa âlâ bir planlama yapılmamış demektir. Meskenler, cadde ve sokaklar hakim rüzgar istikametine paralel olarak yapılmalıdır. Buna dikkat edilmezse kentlerde hava akımı olmayacağı için kirlilik ölçüsü artar” ifadelerini kullandı.
Her yıl dünyada İstanbul nüfusunun yarısı kadar insanın sigara nedeniyle hayatını kaybettiğini söyleyen Dr. Hüseyin Toros, hava kirliliğinden ölen insan sayısının da bir o kadar olduğunu vurguladı.
'İnsanların önündeki en kıymetli sorun PM2.5'tur'
Sigara ve hava kirliliğinin önüne geçilmeyen iki kıymetli sorun olduğunu aktaran Dr. Toros, “Havada kirliğe neden olan parçacıklara partikül unsur (PM) diyoruz. Bu parçacıkların çapları 2,5 mikrometreden daha küçükse ve biz bunları soluyorsak evvel akciğere sonra kalbe, damara en son da beyne kadar gidip hasara neden oluyor. İnsanların önündeki en kıymetli sorun PM2,5’dur. Bu bedelle sigarayı eşleştirdik. PM2,5’in ortalama kıymeti 22 mikrogramsa günde bir adet sigaraya muadil olduğu tespit edildi. Örneğin şu anda bulunduğumuz ortamda hava kirliliği 22 µm/m³ ise bu bir adet sigaraya muadildir. Bu hesaplamadan yola çıkararak büyük kentlerdeki insanların yıllık kaç paket sigaraya muadil hava kirliliğine maruz kaldığını hesaplayabiliyoruz” diye konuştu.
İstanbul 16, Ankara 17, İzmir 23, Bursa 38 paket sigara
Diğer ülkelere nazaran Türkiye’deki kentlerin havasının pak olduğunu aktaran Dr. Toros, “2018 yılı hava kirliliği (PM2.5) bedellerine nazaran nüfusu en fazla olan 4 kentin yıllık sigara paketi muadillerini hesapladık. İstanbul’da yaşayanlar yılda 16 paket sigaraya muadil hava kirliliğine maruz kalıyor. Bu sayı Ankara’da 17, İzmir’de 23, Bursa’da 38 paket sigara olarak karşımıza çıktı. Hava kirliliği oranı her kentte tıpkı değil. O yüzden sigara paketi sayıları da değişiyor. Meteorolojik kaideler, çarpık yapılaşma, endüstrileşme ve o yıl içindeki değişkenler oranı etkiliyor” dedi.
'Araç sayısını azaltmalıyız'
Son yıllarda araç sayısındaki artışın hava kirliliğini tetikleyen en değerli faktör olduğunu söyleyen Dr. Hüseyin Toros, “Evlerde doğalgaza geçmeliyiz. Araç sayısını azaltmalıyız, dur kalk yapmadan yola devam etmelerini sağlayacak tedbirler almak lazım. Araçlar durup kalktıkça yakıt gereksinimi artıyor ve havaya daha fazla kirletici salıyor” ifadesini kullandı.
