Seçim ekonomileri paranı bolluğuna ve piyasaların canlılığına dayanır. Bu halde her şey yolunda izlenimi vermek ve kusurların üzerini örtmek daha kolaydır. Fakat bol paranın yarattığı enflasyon, seçim periyodunda sonra hükümetleri bir ölçü rahatsız etse de seçim yolunda mubah kabul edilir. Türkiye 14 Mayıs seçimlerine gün sayarken, aslen uzun vakittir bu türlü bir ekonomik modelin içerisinde bulunuyor. Bu da yatırım olmayınca borçlanmaya yönelik bilgileri değiştiriyor.
Türkiye’de kredi borçlanmaları geçen yıla nazaran TL cinsinden yüzde 53 oranında artış gösterdi.
encazip.com sitesinin yaptığı araştırmada, 2023 yılı birinci üç ayında kredi kullanımları seyrini değiştirmezken, geçen yıla nazaran yapılan karşılaştırmada, 2022 yılında toplam kredi borçlanmaları 5 trilyon 461 milyar 657 milyon TL olurken, 2023’te 3 ayda bu hacim 8 trilyon 357 milyar 856 milyon TL’ye çıktı.
Sadece kişiseller tarafından bakılınca tüketici kredileri ve kişisel kredi kartlarında geçen yıla nazaran yüzde 77 oranında artış olurken, yalnızca tüketici kredilerinde kullanım ölçüsü yüzde 57 arttı.
2022’deki 797 milyar 151 milyon TL’lik krediye rağmen, 2023’te kredi ölçüsü 1 trilyon 253 milyar 915 milyon TL olurken, 385 milyar 843 milyon TL’si konut, 62 milyar 28 milyon TL’si taşıt, 805 milyar 43 milyon TL’si de gereksinim kredisine kullanıldı.
Bireysel kredi kartı borçlanması son 1 yılda yüzde 146 oranında artarken, taksitli kredi kartı borçlanması yüzde 210 oranında rekor bir artış gösterdi.
Kurumsal kredi kartlarında da yüzde 135 oranında artış görüldü.
Toplam ticari kredilerde artış yüzde 48 ile hudutlu kalırken, KOBİ kredileri yüzde 87 artarken, döviz endeksli krediler yüzde 30 oranında düştü.
encazip.com kurucusu ve tasarruf uzmanı Çağada Kırım, TÜİK’in açıkladığı yüzde 50 düzeyindeki enflasyona nazaran, tüketici kredilerindeki artışın enflasyonun üzerinde olduğuna dikkat çekti.
Ticari kredilerdeki artışın enflasyona paralel seyretmesiyle de şu yorumu yaptı:
Sadece bu datalardan yola çıkarak yatırımların azaldığını lakin tüketimin arttığını rahatlıkla tabir edebiliriz.
Eski Borsa İstanbul Lideri ve Merkez Bankası Lider Yardımcılarından Prof. Dr. İbrahim Turhan da bu bilgiler dikkat çekenler ortasında yer aldı.
Paylaşımında grafiğe de yer veren Turhan, kırmızı çizgiyle Türkiye İktisat Modeli’nin uygulanmaya başladığı tarihi işaretliyor.
Ekonomi modeline yeni biri isim de veren Turhan ortadaki farkı kıymetli görüyor.
Eski Merkez Bankası Başekonomisti Prof. Dr. Ali Hakan Kara da geçen günlerde açıklanan enflasyon verisinin akabinde birtakım farklılıklara dikkat çektiği paylaşımlar yapmıştı.
Özellikle kredi kartlarının tahminen de en çok kullanıldığı alanlardan olan dokuma, hazır giyside fark ise dikkat cazipti.
Geçen aylarda bilhassa sanayicilerle Merkez Bankası lideri ortasından da tartışmalara neden olan ticari kredilerin kullanımına dair bir bilgi de bu bağlamda dikkat çekti.
Ticari kredilerin kullanımının yatırıma yansımadığının bir göstergesi sayılabilecek bilgide, sebeplerden çok sonuçların da sorgulanması farklı bir alanda kalarak dikkat çekiyor.
TÜİK’in datalarına de bu görünümler yansıdı. 2021 yılı sonlarından bu yana uygulanan modelde piyasada canlılığın sürmesi hedeflenirken, uygulamanın satışlarda hala eskiye dönmediği görülmesine rağmen,
veri.tuik.gov.tr
Cirolardaki yükseliş enflasyonun ana sembollerinden oluyor.
veri.tuik.gov.tr
Toplam yıllık ciroya da tesiri tekrar görülüyor. Sizce de daha az alıp daha çok harcadığımız için krediler ve kredi kartlarına mı yükleniyoruz?
veri.tuik.gov.tr
