Döviz kurunun uçmasıyla müteahhitlere yalnızca 3 projede ödenecek ek ödeme 632.7 milyon TL oldu. Dolar kuruna müteahhitler çok yakından bakıyor. Prof. Emek’in bloğunda yer verdiği hesaplamalarına nazaran, dolardaki artış nedeniyle 2020’nin yalnızca ikinci yarısında 3 KÖİ projesine 275 bin minimum ücretlinin maaşı kadar ek ödeme yapılacak.
Dolar kurunda dizginlenemeyen artış, kamu özel işbirliği (KÖİ) projelerinde müteahhitlere yapılacak ek ödemeleri şişiriyor. KÖİ projeleri ile müteahhitlere verilen araç geçiş garantileriyle milyarlarca liralık ödemeler pandemi periyodunda devlet bütçesine daha da fazla yük olurken, kurdaki artış faturayı her geçen gün büyütüyor.
Dolara endeksli bu ödemeler müteahhitler “kurdan ziyan etmesin diye” yılda iki defa güncelleniyor.
“4.7 milyar TL ödeme yapılacak”
Sözcü’de yer alan habere nazaran, Başkent Üniversitesi İktisat Kısmı Lideri ve Devlet Planlama Teşkilatı eski Planlama Uzmanı Prof. Dr. Uğur Emek, bu ek ödemenin yalnızca 3 proje için 632.7 milyon TL olduğunu hesapladı. Gebze-İzmir Otoyolu, Avrasya Tüneli ve Yavuz Sultan Selim Köprüsü için yılın birinci 6 ayında yapılan ödemenin 4 milyar TL olduğunu belirten Emek, artışla ikinci yarıda ödemenin 4.7 milyar TL’yi bulacağını yazdı. Prof. Emek, bloğunda şöyle dedi:
“Otoyolların mukavelelerinde revizyon yapıldı. Evvelce dolar üzerinden belirlenen geçiş fiyatları sene başında TL’ye çevrilmekteydi. Kurlardaki süratli yükseliş nedeniyle müteahhitler fiyatların yılda iki kere güncellenmesini talep etti. Bu revizyonlarla yalnızca Gebze-İzmir Otoyolu, Avrasya Tüneli ve Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nde müteahhitlere yılın ikinci yarısında ekstra 632.7 milyon TL ödeme yapılacak. Bu parayı geçerlerse kullanıcılar, geçmezlerse vergi mükellefleri ödeyecek.”
“Mevzuata uyulmuyor”
KÖİ mukavelelerinin Türkiye’de de sıklıkla revize edildiğini belirten Prof. Emek, Cumhurbaşkanlığı Strateji Başkanlığı’nın Özel İhtisas Komitesi Raporu’nda projelere firmaların “Nasıl olsa ihaleyi aldıktan sonra çözeriz” mantığıyla teklif verdiğinin belirtildiğini vurguladı. Emek yazısında, “Yani ihaleleri mukavelelerde değişiklik yaptıracaklarına inanan firmalar kazanıyor. Örneğin, kent hastanelerinde mevzuata nazaran kullanım bedelinin 3 ayda bir ödenmesi gerek. Lakin uygulamada ödemeler aylık yapılıyor” dedi.
“Kamu Özel İşbirliği projelerinde dünya birincisiyiz”
Prof. Dr. Uğur Emek, yazısında Dünya Bankası bilgilerine nazaran Türkiye’nin kamu özel işbirliği (KÖİ) projeleri açısından gelişen ülkeler içerisinde dünya birincisi olduğunu belirtti.
Emek, yazısında “Esasen mukavele sayısına nazaran yedinci ve kontrat büyüklüğüne nazaran de dördüncüdür. Mukavele büyüklüğünü, sayısına bölerseniz ortalama mukavele büyüklüğünü elde edersiniz. Bu bilgiye nazaran Türkiye birincidir” tabirlerine yer verdi.
