400 kiloluk taşı 800 metre taşıyan bir dev, Fecî Türk Koca Yusuf'un öyküsüne çok şaşıracaksınız!
Lütfen bildiğiniz bütün güçlü insanları şimdilik unutun; zira sizi Koca Yusuf ile tanıştırmak istiyorum!
Belki de pehlivanlığın bir gelenek olduğu bu topraklarda “Cihan pehlivanı” unvanını nitekim hak eden bir isim Yusuf İsmail… “Koca” lakabını Feylosof İstek Tevfik'ten alan, hayatında tek bir güreş maçı kaybeden ve ünü, Türkiye bir kenara Avrupa'yı aşarak Amerika'ya ulaşan 188 cm uzunluğunda ve 138 kilo The Terrible Turk Yusuf Pehlivan'ın 41 yıllık kısa hayatına ve epey enteresan vefatına gelin birlikte bakalım.
1860 yılında Bulgaristan'da başlar Koca Yusuf'un kıssası, aslında o bir bakıma doğuştan pehlivandır zati; Zira babası da dedesi de güreşçidir.
Hatta abisi Ferhat ile o vakte kadar köy düğünlerinde güreşen Yusuf’un annesi, kocası öldükten sonra artık konutun geçimini üstlenecek biri olmadığı için köydeki ihtiyar heyetine sitem eder. Heyet ise iki kardeşin meydanda güreş tutmasını ve hangisi galip gelirse onun güreşe devam edip, mağlup olanın ise tarla işlerinde koşturacağına karar verir. Yapılan karşılaşmada ağabeyini yenen Yusuf, bundan sonra hiç tarla işine girmeyip meydanlarda güreşmeye hak kazanır.
Sonrasında ise yolu İstanbul'a düşer. Burada da periyodun çok kıymetli pehlivanları tarafından yetiştirilmeye devam eder. Hangi alanda olursa olsun muvaffakiyet, emeğin hak edilmiş bir sonucudur ve Koca Yusuf, daha 25 yaşındayken önüne çıkmış birçok büyük pehlivanı yendikten sonra bölüm sonu canavarı sayılabilecek devrin en büyük pehlivanının karşısına çıkarak muvaffakiyetini tesciller.
Usta şimdi gereğince açık düşmedin? Eh, Aliço da fakat bu kadar açık düşer…
Koca Yusuf'un 25 yaşında hayatını değiştiren olay periyodun en büyük Pehlivanı Gaddar Kel Aliço ile güreşi olur. Başlıktaki diyalog sizin de varsayım edeceğiniz üzere Aliço ve Yusuf Pehlivan ortasında geçer. 1885'te karşı karşıya gelen pehlivanlardan Koca Yusuf, Sultan Abdülaziz'in hem şamdancıbaşısı hem de başpehlivanı olan, 27 yıl Kırkpınar Başpehlivanı unvanını taşıyan Gaddar Kel Aliço'yu henüz 25 yaşındayken pes ettirir.
Anlatılanlara nazaran Yusuf ve Aliço Pehlivan ortasındaki güreş bütün gün sürer ve yenişemezler. Yusuf'un, “Ustam vur artık sırtımı yere!” isteğine rağmen Aliço, “Bu meydanlar senin artık!” der ve Kel Aliço, Koca Yusuf'un kispetine vurarak yenilgiyi kabul eder. Böylelikle Koca Yusuf, ülkenin başpehlivanı olur.
“Te be Mümin Pehlivan, bana o denli gelir ki bugün bana vaktimizin bir adedinin kim olduğunu gösterecek üzeresin. Kısmet bugüneymiş.”
Koca Yusuf, bu kelamları, Çolak Mümin Pehlivan'ın, “Zamanımızın bir tanesi sizsiniz, biz sizin yolunuzda yürümeye çalışıyoruz.” sözü üzerine söyler. Tarih 1894'ü gösteriyordur ve Koca Yusuf, hayatının birinci ve tek hezimetini almak üzeredir. Evet, hakikat okudunuz; Yusuf'u yenen sahiden çolak bir pehlivandır. Aldığı medrese eğitiminden dolayı “molla” olarak da anılan Çolak Mümin'in sol kolu iki kez kırılır ve yanlış kaynar; bu yüzden sağ koluna nazaran kısadır.
İki namağlup pehlivanın heyecanlı maçı başlar. Mümin Pehlivan'ın yaptığı oyunlar Koca Yusuf'u şaşırtır ve Büyük Pehlivan, “yarı açık” düşer. Başhakem Kel Aliço maçı durdurur ve Çolak Mümin'i galip ilan eder ve ağzından şu kelamlar dökülür, “Mümin, bu çolak koluyla lakin bu kadar yenebilir seni Yusuf…”
Türk'ün gücü Avrupa'da! 1894 yılında Paris'e masraf Koca Yusuf. Fotoğrafta gördüğünüz ortadaki alafranga beyefendi ise Joseph Doublier.
Kendisi de bir güreşçi olan Doublier, rakibi Sebes'e yenildikten sonra onu yenecek bir güreşçi ararken yolu Osmanlı'ya düşer. Böylelikle Kara Osman, Filiz Nurullah ve Koca Yusuf Pehlivan ile Fransa'ya geri dönen Doublier, birebir vakitte bu güreşçileri grekoromen güreş usulünde eğitmek zorundadır. Varsayım edeceğiniz üzere güreşçilerimiz bilhassa zekalarıyla bu biçime çok çabuk adapte olurlar ve iki ay üzere kısa bir müddette güreşmeye başlarlar. Koca Yusuf, değil Paris, Fransa'da yenmedik bir Fransız bırakmaz. Sonrasında organizatörler düşünür ki, “Bir Türk'ü fakat bir Türk yenebilir…”
Seyircilerin çığlıkları ortasında polis müdahalesi ile biter İbrahim ile Yusuf'un maçı. Avrupa'da yenecek rakip bırakmayan Meczup Yusuf'un karşısına bu sefer Deliormanlı İbrahim Mahmut çıkar.
İbrahim Pehlivan, rakibi kadar cüsseli olmasa da anlatılara nazaran tam bir taktik adamıdır ve bunu da karşılaşmada gösterir. Maçın polis tarafından sonlanmasından çabucak önce Hergeleci, Yusuf'un paçasını kapar, Yusuf da Hergeleci'ye boyunduruğu vurur. Hergeleci'nin ağzından ve burnundan kan gelir ve seyirciler, “Pehlivanı boğuyor!” diye mindere fırlar, güreş yarıda kalır. Polisin sopalarla fakat ayırdığı güreşçilerden Yusuf'u azarlamaları üzerine Hergeleci şöyle der: “Biz kendi yolumuza nazaran güreşiyoruz. Şikayet edilecek ve azarlanacak bir şey yok. Bizde erkekler güreşirken bayanlar ağlar.”
Amerikan The San Francisco Call gazetesi 20 Mart 1898'te okuyucularına Koca Yusuf'u şöyle tanıtır, “Tüm rakipleriyle güreşmek için ülkeye gelen bir Türk devi.”
Fransa'dan çabucak sonra ABD'ye geçer Koca Yusuf bu kıtada da çok değerli güreşçilerin sırtını yere getirerek yenilmezliğini sürdürür. Fakat burada güreştiği iki isim epey değerlidir. Onlardan biri ağır siklet şampiyon Evan Lewis'tir. Amerikan şampiyonu üst üste iki kere yenen Koca Yusuf'a Amerikalılar artık “Korkunç Türk” demeye başlarlar. Ve bu müthiş Türk lakabı Koca Yusuf sayesinde bütün coğrafyamızın bir bakıma namı olur. Yusuf'un sırtını yere getiremeyen bir öteki Amerikalı rakibi ise Ernest Roeber olur.
Yaptıkları birinci maçta Yusuf Pehlivan, Roeber'i ringden dışarı fırlatınca tekrar seyircilerin protestosuna uğrar.
Anlaşılan o ki dostlar, gerek Avrupa'da gerekse Amerika'daki güreşler bizimkine oranla daha “kibarmış” bir vakitler… Paris'te Hergeleci ile maçında yaşadıklarının bir benzerine yaşayan Koca Yusuf, artık Roeber'i nasıl fırlatmışsa ringten güreşçinin öldüğünü düşünen seyirciler tarafından linç edilmek istenir. Bunun üzerine ise diskalifiye edilir.
Bu iki güreşçi yaklaşık 1 ay sonra tekrar karşılaşır ve bu müsabaka bugün keyifle opera dinlenilen New York Metropolitan Opera Binası'nda olur. Lakin bu maç da bitmez, menajerler ringe girer, seyirci galeyana gelir ve maç iptal edilir. Hatta opera idaresi nasıl korktuysa bir daha bu binada hiç güreş maçı yapılmaz.
Artık yurduna ve ailesine dönme gününün geldiğini düşünen Koca Yusuf, 21 Mayıs 1898'te Fransız bandıralı La Bourgogne Transatlantiğine binerek yola çıkar.
Ancak gemi, 4 Temmuz sabahı bir İngiliz şilebiyle çarpışır ve Atlas Okyanus'unda batar. Bir rivayete nazaran güreşlerden kazandığı altınların tartısı ile tabana çöker Koca Yusuf. Öteki bir rivayet ise müthiştir; can havliyle tutunduğu filikadaki beşerler, kendilerini batıracak tasasıyla ellerini keserler Koca Yusuf'un…
Genel kabul ise naaşının okyanusun altında olduğudur; lakin Sunay Akın, bir papazın şahitliği ile Koca Yusuf'un mezarının Azorlar Adası'ndaki kimsesizler mezarlığında olabileceğini söyler. Bankalara yönetici yetiştirmek bir tarafa Güreş Federasyonu'muzun bu argümana eğilmesi içeriği hazırlarken ayrıyeten temennim oldu.
Belki mezarının peşine düşmemişiz lakin dünyanın en güçlü adamlarından birini de unutmamışız ülke olarak.
2001 yılında “Bin Yılın Türkleri Hatıra Para Serisi”nde Koca Yusuf'a da yer verilir. Bunun yanında ismi Wuhan'da kalan vatandaşlarımızı Türkiye'ye getirmesiyle anılan askeri kargo uçağın yaşatılır. Ayrıyeten Haliç'te bulunan bir yüzer vinçin ismi da Koca Yusuf'tur. Bugün doğduğu mesken de müze yapılan Koca Yusuf, gelmiş geçmiş en âlâ güreşçilerden biri olarak anılmaya devam eder. Son olarak, öbür bir güreşçinin şu söylemi epey duygulandırdı beni, sizlerle de paylaşmak istedim, “Koca Yusuf katiyen sırt üstü boğulmamıştır.”
Dilerseniz büyük güreşçimizin hayatının anlatıldığı keyifli bir animasyonu da buradan izleyebilirsiniz.
Bu içerikler de ilginizi çekebilir.
