Artan şikayetler ve şiddet nedeniyle genç hekimler artık daha fazla hastayla yüz yüze gelmeyecekleri branşları seçiyor, cerrahlıktan kaçınıyor. Cerrahlar ise sıkıntı olaylara müdahale etmekten çekindiklerinden hastalar, doktor tabip dolaşmak zorunda kalıyor.
Yanlış tedavi uygulandığı savıyla açılan Malpraktis (kötü tabip uygulamaları) davaları son yıllarda yaygınlaşıyor.
Ancak hak arama özgürlüğünün gelişmesinin de kendine nazaran kimi külfetleri da olmuş durumda.
İndependent Türkçe'den Ali Kemal Erdem'in aktardığı bilgiye nazaran, Tabip Hakları Derneği Lideri Prof. Dr. Adem Akçakaya’nın bu hususta değerli tespitleri ve savları var.
“Garantili tedavi olamaz”
Akçakaya, Malpraktis davalarının kamuoyunda yanlış anlaşıldığını belirtiyor:
“İnsanlar bir ameliyattan sonra olabilecek olağan komplikasyonlar (yan etki) ile tıbbi bir kusurdan kaynaklanacak sonucu birbirine karıştırıyor. Bazen her türlü kurala uyarsın fakat tekrar de komplikasyon olabilir. Garantili bir halde tedavi istiyorlar. Bu türlü bir garanti verilemez. Evvelce canı Allah verdi, Allah aldı derlerdi. Artık Allah verdi, tabip aldı diyorlar. Adam 8-10 yıldır kanser, ameliyat olsa ölme riski yüksek. Oluşabilecek komplikasyonları söylüyorsunuz fakat hasta öldüğünde aile direk hekimi sorumlu tutuyor.”
“Bazı avukatlar da dava açılmayacak mevzularda da dava açıyor”
Artan beklentiden ötürü Malpraktis davalarında önemli bir artış olduğunu belirten Akçakaya, bunda sıhhat hukuku konusunda uzman olmayan birtakım avukatların da tesiri olduğunu argüman ederek, “Bazı dava açılmayacak mevzularda da daima davalar açıyorlar” dedi.
“Neredeyse şikayet edilmeyen tabip kalmadı”
Akçakaya’ya nazaran tek sorun Malpraktis davaları değil.
Kurumlara, bakanlığa, CİMER’e yapılan şahsî şikayetlerde de büyük bir artış olduğunu belirterek, “Bir şikayet patlaması var. Doktora bana zıt baktı diye şikayet eden bile var. 10 yıl evvel hakkında en azından bir kez de olsa şikayet olan hekim sayısı yüzde 30 civarıydı. Geçtiğimiz günlerde katıldığım bir seminerde kimler en azından bir kez şikayet edildi dediğimde içeride bulunan doktorların neredeyse yüzde 80’ni el kaldırdı. Şikayet edilmeyen tabip kalmadı gibi” diye konuştu.
“Şikayet ve şiddet korkusu tercihleri etkiledi”
Akçakaya, yazılı yapılan bu şikayetler nedeniyle prosüdür gereği doktorların de daima savunma vermek zorunda kaldığını belirterek, “Hak aramak kozmik bir hürriyettir. Fakat bu hakkın aranmasında kantarın topuzu kaçtı” diyerek artan dava ve şikayetlerin sonuçlarıyla ilgili kıymetli bir tezde bulundu:
“Zor hastalara bakmak istemiyorlar”
Artan şikayetler yalnızca genç tabiplerin branş tercihlerini etkilememiş. Birebir vakitte hala daha riskli alanlarda çalışan doktorların hastalara bakışında da değişikliğe yol açmış. Akçakaya bu durumu şöyle anlattı:
“Şikayetlerin lakin yüzde 10 yahut 15’i doğru”
Malpraktis davalarında belgeleri inceleyen İsimli Tıp Kurumu datalarına yapılan müracaatlardan fakat yüzde 10 yahut 15’inde hakikaten bir tıbbi yanılgının olduğunun tespit edildiğini kaydeden Akçakaya, yaşanan sorunun çözülmesi için şu teklifte bulundu:
“İnsanların hak aramasından daha doğal bir şey yok. Anayasal bir hak. Lakin birkaç yere şikayet etmek yerine şikayetler tek bir mercide toplanmalı evvel ön bir elemeden geçirilmelidir. Zira birçok yere şikayet edince tahminen beşerler haklı olduğu hususta da tahlil bulamıyor. Ön eleme sonunda sahiden incelenmeye kıymet olan şikayetler kıymetlendirmeli ona nazaran karar verilmelidir Gerekirse itiraz hakkı da olmalıdır. Böylelikle hekimlerin daima gereksiz şikayetlere savunma yazmasının önüne geçilebilir. Malpraktis davalarını da nitekim sıhhat konusunda ihtisaslaşmış mahkemeler bakabilir.”
Akçakaya sıhhat çalışanlarını amaç alan şiddet olaylarının önüne geçilemediğini öne sürerek bir teklifte bulundu:
“Yapanın yanına kar kalıyor. Nasıl güvenlik güçlerine müdahale edildiğinde yapan kişi gözaltına alınıp nezarete konuyorsa birebir şeyin doktora akın halinde de uygulanması gerekir. Şiddete uğradıktan sonra davacı olduğu için saldırganın yakınlarınca mahkemede hatta meskenine gidilerek tehdit edildiği için davasını çekmek zorunda kalan arkadaşlarımız oldu.”
Sağlık Bakanı Koca doğrulamıştı
Akçakaya’nın argümanlarını Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, 20 Şubat 2019 günü Eskişehir’de tıp öğrencileriyle olan buluşmasında doğrulamıştı.
Koca, bir öğrencinin “Cerrahlığa asistan bulunamıyor mu şu an? Bunun sebebi sizce ne? Neden tıptan mezun olanlar hastaları daha az görecekleri kısımları tercih ediyor? Bununla ilgili bir siyasetiniz olacak mı?” sorusu üzerine evvel 2018 yılındaki TUS imtihanlarında yapılan tercih sıralamasından örnek vermişti.
Koca’nın verdiği bilgiye nazaran TUS’a giren öğrenciler en çok dermatoloji, plastik cerrahi, radyoloji, radyasyon onkolojisi, göz, çocuk psikiyatrisi, FTR, tıbbi genetik, sonra KBB, psikiyatri, spor hekimliği ve nükleer üzere branşları tercih yaptı.
Buna rağmen insan sıhhati açısından kritik kıymete sahip olan lakin birebir vakitte tabiplerin en çok davaya muhatap olduğu branşlardan kardiyoloji 15, bayan doğum 26, kalp damar cerrahisi 25, beyin cerrahisi 30, çocuk cerrahisi 30, acil tıp 32, göğüs cerrahisi ise 33’üncü sırada tercih edildi.
Bakan Koca bu sayıları açıkladıktan sonra şu değerlendirmede bulunmuştu:
