Ekonomik darboğaz yüzünden geniş bölümlerin kredi notu düşüyor. Otobüs duraklarında, elektrik direklerinde “kredi notu düşük olana borç verilir” ilanları belirmeye başladı. Hatta Google’da “Kredi notu düşüklere kredi” yazarak arama yapanların sayısı son aylarda sert halde artmış durumda.
İstanbul İstatistik Ofisi’nin datalarına nazaran 2 bin 500 lira ve altında gelir sahibi olan şahısların yüzde 92,6’sı 1000 TL’lik beklenmedik bir harcamayı karşılamak için borçlanmak zorunda kaldığını söylüyor.
Ancak yıllardır süren ekonomik darboğaz nedeniyle geniş kesitlerin kredi puanı hayli düşük. Bu nedenle yeni banka kredisi bulmakta da zorlanılıyor.
Yeni moda ‘Paravan kredi’
Peki beşerler hayatlarını devam ettirebilmek için ne yapıyorlar?
BirGün’den Ozan Gündoğdu imzalı habere göre, bu darboğaz karşısında son aylarda giderek artan metot bir çeşit tefecilik. Otobüs duraklarına, elektrik direklerine asılan küçük el ilanlarının gayesi, geçinme zahmeti yaşayan beşerler. İlanlarda vadedilen şey ise “kredi puanı düşük olanlara kefilsiz kredi.”
Bu usulde bankadan oburu ismine kredi çekiliyor. Yüzde 15’e varan komitelerle çekilen kredi bir diğerine borç veriliyor. Örneğin, 10 bin liralık kredi kullanılıyor, bunun 8 bin 500 lirası kredi notu düşük olduğu için borç arayan güç durumdaki şahsa veriliyor, geri kalan bin 500 lirası aracının komitesi oluyor. Sıkıntı durumdaki kişi ise 10 bin liranın taksitlerini bu aracıya ödüyor. İşlemin bankacılık literatüründeki ismi “paravan kredi”. Bankalar için bu tip paravan kredilerin tespit edilmesi çok güç. Böylelikle bu zorluktan istifade ederek yeni bir bölüm oluşmuş durumda.
Faturaya yansıyan tefecilik
Borçlanmada bir öbür yol ise telefon faturaları üzerine alınan elektronik aygıtlar. Birinci duyulduğunda kulağa tuhaf gelen bu yolda sıkıntı durumdaki kişi yeniden aracılara başvuruyor. Bu ortacılar kişinin faturasının üzerine bir telefon alıyor ve bu telefonun nakdi bedelini sıkıntı durumdaki şahsa borç olarak veriyor. Olağan bu esnada aracı tekrar yüzde 15’e varan komitesini alıyor.
Google’a reklam veriyorlar
Örneğin kişinin kredi puanı bankadan kredi çekmeye yetmiyor lakin bir GSM operatörü bu bireye 5 bin liralık bir telefon satabiliyor. Bu telefonu peşin olarak satın alan aracı, sıkıntı durumdaki bireye 4 bin lirasını veriyor, bin lira komitesini alıyor, telefonu da piyasaya üzerine kar koyarak satıyor.
Bu sistemle borç dağıtan onlarca gayrıresmi aracı var. O kadar ki bu ortacılar Google reklamları dahi veriyor.
Ekonomik darboğaz nedeniyle halkın tahlil arayışı arama motoru Google’da da adeta lisana gelmiş durumda.
Arama motorunda “Kredi notu düşüklere kredi” yazarak arama yapanların sayısı son aylarda sert biçimde artmış durumda. Bu aramaların sonucunda beşerler hem kredi notu düşüklere kredi veren bankaları arıyor, hem de tefeci reklamlarıyla üst sıralara yerleşen bağlantı numaraları bulabiliyor.
