Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya Devlet Lideri Putin bugün yaptıkları telefon görüşmesinde Suriye'nin İdlib eyaletindeki son gelişmeleri kıymetlendirdi. Cumhurbaşkanlığı'ndan yapılan açıklamada iki önderin tüm mutabakatlara bağlı olduklarını tabir ettikleri belirtildi. Kremlin'den yapılan açıklamada ise Putin'in Erdoğan'a “İdlib bölgesindeki cihatçıların saldırgan halleri konusunda önemli telaş duyduğunu” söylediği belirtildi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan İdlib'deki gelişmelerle ilgili Rusya Devlet Lideri Putin ile telefonda görüştü. Erdoğan, Putin ile görüşmesinde, İdlib'de tahlilin Soçi Mutabakatının tam olarak uygulanmasından geçtiğini belirtti.
Ankara'nın açıklamasına nazaran Erdoğan, rejimin İdlib'de “dizginlenmesinin” ve insani krizin durdurulmasının kural olduğunu vurguladı. İkilinin yapılan tüm mutabakatlara bağlı olduklarını söz ettikleri görüşmede, Libya'daki gelişmeler de ele alındı.
Rusya'dan görüşmeye ait açıklama
Kremlin'den yapılan açıklamada ise Putin'in Erdoğan'a “İdlib bölgesindeki cihatçıların saldırgan tutumları konusunda önemli telaş duyduğunu” söylediği belirtildi.
Duyuruda, “Suriye'nin toprak bütünlüğü ve egemenliğine şartsız riayet edilmesinin değerine değinildi” sözleri yer aldı.
Erdoğan öncesinde Macron ve Merkel ile görüşmüştü
Erdoğan görüşmeden evvel yaptığı açıklamada, “Bu akşamki görüşmenin sonucu bizim oradaki tutumumuzu belirleyecektir. Rejim, bu noktada İdlib halkına zulmü durdurmadığı sürece oradan çekilmek kelam konusu değil. Ateşkesi lakin bu formda yapabiliriz.” diye konuşmuştu.
Erdoğan, Putin ile olan görüşmesinden çabucak evvel de Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Almanya Başbakanı Angela Merkel ile üçlü bir telefon görüşmesi yaptı. Cumhurbaşkanı, iki önderin, İdlib ile ilgili dörtlü doruğun 5 Mart tarihinde, İstanbul'da yapılmasını teklif ettiklerini söyledi.
Ankara-Moskova ortasındaki son gerginlikte, Erdoğan'ın “İdlib harekatı an meselesi” açıklamasına Rusya reaksiyon göstermiş, Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov, “Suriye'deki yasal orduya karşı bir Türk askeri operasyonu olabilecek en berbat seçenektir,” sözlerini kullanmıştı.
Rusya ayrıyeten Türkiye'yi İdlib'de teröristlere dayanak vermekle de suçlamıştı
İdlib'de son devirde ne olmuştu?
Türkiye, Rusya ve İran'ın katıldığı, 4-5 Mayıs 2017'deki Astana toplantısında, İdlib ve komşu vilayetlerin (Lazkiye, Hama ve Halep vilayetleri) kimi bölgeleri, Humus ilinin kuzeyi, başşehir Şam'daki Doğu Guta ile ülkenin güney bölgeleri (Dera ve Kuneytra vilayetleri) olmak üzere 4 “gerginliği azaltma bölgesi” oluşturuldu.
Ancak Esad'a bağlı güçler, ateşkes ilanıyla durumun koruma edilmesinin kararlaştırıldığı 4 bölgeden 3'ünü Rusya'nın hava dayanağı sayesinde geri aldı ve İdlib'e ağırlaştı.
Türkiye ve Rusya, 17 Eylül 2018'de ateşkesi güçlendirmek için Soçi'de ek mutabakata vardı.
Saldırılarına kısa bir müddet orta verdikten sonra tekrar başlayan Şam güçleri, Mayıs 2019'da bölgede denetimi tümüyle ele almak için kara operasyonu düzenledi.
Bu tarihten itibaren, Kefrenbude, Han Şeyhun, Maraatinüman, Serakib üzere büyük ilçelerin yanı sıra İdlib'in güneyi ve güneydoğusu, Hama'nın kuzey ve doğu kırsalı ile Halep'in güney ve batı kırsalında çok sayıda yerleşimi ağır topçu ve hava hücumları sonucunda Şam idaresine geçti.
17 Eylül 2018'deki Soçi mutabakatından bu yana İdlib'de bin 800'den fazla sivil can verdi.
Ocak 2019'dan bu yana bölgeden göç edenlerin sayısı 1 milyon 942 bini buldu.
Euronews, BBC Türkçe ve Ajanslar
