Kadına yönelik şiddete karşı Diyanet'e bağlı ünitelerin yürüttüğü çalışmalar ve verdikleri tavsiyeler tartışma yarattı. Müftülüklerdeki vaizlerin şiddet mağduru olduğunu belirten bayanlara verdikleri karşılıklar ise epey enteresan.
Şiddete uğradığını ve ne yapması gerektiğini soran bir bayana, vaiz “Suçlayıcı lisanla konuşmayın. ‘Nasıl istiyorsun, bilemedim. Bilsem o denli yapardım' üzere konuşun” ifadesi ile karşılık veriyor.
“Peki, polisi aramak gerekir mi?” sorusuna ise telefondaki kişi “Yok, bu çeşit şeyleri çözersiniz inşallah. Allah'a emanet olun…” yanıtını veriyor.
Diyanet İşleri Başkanlığı son devirde bayana şiddetle uğraş konusunda da faaliyetlerde bulunuyor. 2011'de bayana yönelik şiddetle çabada toplumun bilinçlendirilmesine yönelik Aile Bakanlığı ile imzalanan protokolden beri, misal işbirlikleri yıllar içinde arttı. Diyanet, aile içi soruları çözme maksadıyla kurduğu aile ve dinî rehberlik ofislerinde şiddete uğrayan bayanlara tavsiyelerde bulunuyor.
Ancak Diyanet'ten gelen karşılıklar, bayan hakları savunucularına nazaran bayan hakları için verilen çabayı zorlaştırıyor.
DW Gündem'den Burcu Karakaş aile ve dinî rehberlik ofisinden verilen tavsiyelerin neler olduğunu araştırdı. Ayrıntılara birlikte bakalım.
Çorum Müftülüğü'ndeki vazifeliler 'Vurursa reaksiyon vermeyin' sözünü kullandı.
Gazeteci Karakaş, Çorum Müftülüğü'nü, kocasının kelamlı hakaretlerine maruz kalan bir bayan üzere arayarak “Elini kaldırdı, daha vurmadı fakat tasa ediyorum” dedi.
Vaize bize şu cevabı verdi:
Şiddet gördüğümüzde ne yapmamız gerektiğini sorduğumuzda da “Vurursa reaksiyon vermeyin, oradan uzaklaşın. Odanıza çekilin. ‘Nasıl istiyorsan o denli yapayım' diye olayı örtmeye çalışın, lakin uygun vakitte açın. Suçlayıcı lisanla konuşmayın. ‘Nasıl istiyorsun, bilemedim. Bilsem o denli yapardım' üzere konuşun” deniliyor.
Peki, polisi aramak gerekir mi? Telefondaki kişi “Yok, bu tıp şeyleri çözersiniz inşallah. Allah'a emanet olun…” yanıtını veriyor.
Şiddete karşı mühlet ile tavsiye…
Konya Müftülüğü'ne bağlı aile ve dinî rehberlik ofisini, eşinin şiddet eğilimi olan bir bayan olarak arayan gazeteci, 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Bayana Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun kapsamında kurulan Şiddet Tedbire ve İzleme Merkezi'ne (ŞÖNİM) yönlendirme teşebbüsü ile karşılaşıyor. Lakin merkezin isminden emin olmayan kişi “ŞÖNİM herhalde, yanlış olmasın, bayanı anında şeyapma merkezi… Tam açılımını bilmiyorum ama” yanıtını veriyor.
Vaizeye, şiddet nedeniyle boşanmayı düşündüğümüzü ileterek tavsiye istediğimizde de dinî bilgiler ışığında sabretmenin ehemmiyetini dinliyoruz:
“İslami hayatımızı yoluna koyarsak düzelir…”
Niğde Müftülüğü'ne bağlanan gazetecinin bu sefer de şiddet görme nedeni sorgulanıyor. Telefondaki vaiz: “Şiddet göstermesinin sebebi ne? Bir erkeğin eşinden beklediği nedir? Akşam geldiğinde güler yüz, yemeğinin hazırlanması… Elinden geleni yapmana karşın yaranamıyorsan farklı şeyler olabilir. Diğer ilgisi olabilir mi?”
Telefondaki vaize, “Bazen saçımdan çekiyor. Korkuyorum. Polis çağırsam mı?” denilmesi üzerine de “Dayanamayacak duruma geldiyse müracaat edebilirsiniz ancak ekseriyetle erkeğe üç beş ay konuttan uzaklaştırma veriyorlar. Onun için evvel polise müracaat etmeden çözmenin yoluna başvuracağız. Siz sanki zıt mi davranıyorsunuz?”
Vaize, bu kelamların akabinde kocanın inanç açısından nasıl biri olduğunu anlamaya çalışıyor. “Siz namaz kılıyor musunuz? Ya eşiniz” diye sorduktan sonra, “Beş vakit namaz kılmaya uğraş edelim. Kur'an-ı Kerim okuyalım. İslami hayatımızı yoluna koymaya uğraş etsek inşallah düzelir” diye kelamlarını sonlandırıyor.
“Diyanet'ten üç terim: Emanet, itaat ve fıtrat.”
Türkiye'nin taraf olduğu, toplumsal cinsiyet temelli şiddeti ortadan kaldırmayı amaçlayan İstanbul Mukavelesi ise bayana şiddetin önlenmesinde açısından hayati kıymet taşıyor. Lakin kontratın feshedilmesi gerektiğini savunan birtakım muhafazakâr çevreler nedeniyle kamuoyunda tartışmalar yaşanıyor. Bayan hakları alanında çalışan avukat Funda Ekin'e nazaran, bayana şiddetle uğraş karnesi zayıf olan Türkiye'de Diyanet'in verdiği iletiler çabayı zorlaştırmaktan öteye gitmiyor.
Ekin, “Diyanet'in verdiği bildirilerde bayan için kullanılan tabirler, ‘emanet', ‘itaat' ve ‘fıtrat'. Hutbe veriliyor, eşitlik denilmiyor. Eşitlik anlayışı olmadığında iş, tokatı, hakareti değersiz görmeye dönüyor. Bütünlüklü uğraş şart” diyor.
Şiddet mağduru bayanların kolluk kuvvetlerine başvurdukları vakit ya müdafaa önlemi alınmadığını ya da kararların uygulanmadığına dikkat çeken Ekin, “2014'te imzalanan İstanbul Sözleşmesi'ne nazaran hiçbir şey yapılmadı, en kolayından hala bir tane tecavüz kriz merkezi yok. 2014'ten beri sığınaklar açılıyor mu? Hayır” diye kelamlarını sürdürüyor.
