ABD Lideri Trump, koronavirüs aşısının ABD başkanlık seçimlerinin de yapılacağı 3 Kasım civarında hazır olabileceğini söyledi.
ABD'deki bir radyo programına katılan Trump, koronavirüs aşısına ait soruları da yanıtladı.
Trump, aşının ABD'de 3 Kasım'da gerçekleşecek başkanlık seçimi öncesi hazır olabileceğini söyledi.
Program sunucusunun '3 Kasım'dan evvel çıkması mümkün mü?' sorusuna ise şöyle yanıt verdi:
ABD'de can kaybı 160 bini geçti
ABD'de koronavirüs nedeniyle şu ana kadar 161 bin 660 kişi hayatını kaybetti.
Ülkede virüs bulaşan kişi sayısı ise 4 milyon 975 bin 279'a ulaştı.
En fazla hadise görülen ülkeler sıralamasında ABD'yi 2 milyon 862 bin 761 vakayla Brezilya, 1 milyon 977 bin 972 hadiseyle Hindistan izliyor.
Dünyadaki aşı çalışmaları ne durumda?
Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) kayıtlarına nazaran, 31 Temmuz tarihi prestijiyle dünya genelinde 27 aşı adayı klinik denemelerde beşerler üzerinde test edilirken, 139 aşı adayı klinik öncesi geliştirme kademesinde bulunuyor.
İnsanlar üzerinde test edilen aşı adaylarından 3'ünün, geçen hafta içinde binlerce deneğin katılacağı üçüncü ve son etap klinik denemelere başladığı bildirildi.
Moderna ve “mRNA-1273”
ABD'de Moderna ilaç firmasının Ulusal Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü (NIAID) iş birliğiyle geliştirdiği “mRNA-1273” isimli aşı adayı için 27 Temmuz'da üçüncü evre klinik denemelerin başladığı duyuruldu.
Merkezi Boston kentinde bulunan “Moderna”, Çin'in Kovid-19'un genetik dizilimini açıklamasından sadece iki gün sonra potansiyel bir aşı geliştirdiğini açıklamıştı.
Ribo Nükleik Asit (RNA) temelli aşı, virüsün insan hücresine tutunmasını sağlayan “çivi proteini” ismi verilen enzimi baskılayarak bedende bağışıklık sağlamayı hedefliyordu.
ABD Besin ve İlaç Yönetiminin (FDA) onay vermesinin akabinde aşının klinik denemeleri, 17 Mart'ta Washington eyaletinde başlamış, mRNA-1273, “insanlar üzerinde denenmeye başlanan birinci Kovid-19 aşısı” olmuştu.
Aşı adayının klinik denemelerin üçüncü evresinde 30 bin kişi üzerinde test edilmesi hedefleniyor.
Oxford aşısı
İngiltere'de Oxford Üniversitesi Jenner Enstitüsü ile Oxford Aşı Kümesi iş birliğinde geliştirilen ve üretim lisansı İngiliz-İsveç ilaç şirketi AstraZeneca tarafından satın alınan “ChAdOx1” isimli aşı adayı için Brezilya'da yürütülen 2. ve 3. kademe klinik denemelerinde ise son basamağa geçildiği bildirildi.
Lemann Vakfı sponsorluğunda yürütülen klinik deneme kapsamında aşı adayının 10 bin 260 sağlıklı istekli üzerinde test edilmesi hedefleniyor.
Türk bilim insanın geliştirdiği aşı da son safhada
Son olarak Almanya'da Türk bilim insanı Prof. Dr. Uğur Şahin'in kurucu ortağı olduğu biyoteknoloji firması BioNTech'in geliştirdiği “BNT162b1” isimli aşı adayının da üçüncü evre denemelere başladığı kaydedildi.
RNA temelli aşı, Kovid-19'u etkisiz kılan kan şekeri enzimleri ile alımlayıcı-bağlayıcı İmmünoglobulin G antikorları harekete geçirmeyi, hücre seviyesinde bağışıklık yansısı yaratan CD4+ ve CD8+ glikoproteinleri artırmayı amaçlıyor.
ABD'de Pfizer, Çin'de Fosun Pharma ilaç firmalarının üretim lisansını aldığı aşı adayının dünya çapında 30 bin sağlıklı istekli üzerinde denenmesi amaçlanıyor.
Çin'deki aşı çalışmaları
Kovid-19'un ortaya çıktığı Çin'de de 8 aşı adayının klinik denemeleri sürüyor. Bunlardan 4'ü birinci, 4'ü ikinci evrede beşerler üzerinde test ediliyor.
CanSino, Sinopharm, Sinovac üzere kamuya ilişkin ilaç firmaları, Çin Askeri Tıp Akademisi, Vuhan Viroloji Enstitüsü, Pekin Biyolojik Eserler Enstitüsü üzere kurumlar ile iş birliği içinde aşı çalışmaları yürütüyor.
CanSino'nun Çin Askeri Tıp Akademisi ile iş birliğinde geliştirdiği “Ad5-NCov”, SinoVac'ın geliştirdiği “CoronaVac” ve Sinopharm'ın Vuhan Viroloji Enstitüsü ve Çin Askeri Tıp Akademisi ile geliştirdiği iki aşı adayı en fazla umut bağlanan çalışmalar ortasında görülüyor.
Hindistan ve Rusya
Hindistan'da Zydus Cadila ve Bharat Biotech ilaç şirketleri, Rusya'da Gamaleya Ulusal Epidemioloji ve Mikrobiyoloji Enstitüsü ile Vector Viroloji Enstitüsü, Kovid-19 aşı adaylarını beşerler üzerinde test etmeye başladı.
Ayrıca Japonya, Güney Kore, Tayvan, Singapur, Kanada ve Avustralya'da Kovid-19 aşı adaylarının klinik denemeleri yürütülüyor.
Türkiye'den 9 aşı adayı klinik öncesi safhada
DSÖ kayıtlarına nazaran klinik deneme basamağındaki aşılar dışında dünyada 139 aşı adayı da klinik öncesi kıymetlendirme evresinde bulunuyor. Bunlar ortasında Türkiye'den Ege Üniversitesi, Selçuk Üniversitesi, Erciyes Üniversitesi, Mehmet Ali Aydınlar Üniversitesi ile Acıbadem Labmed Sıhhat Hizmetleri A.Ş, Ankara Üniversitesi, Boğaziçi Üniversitesi, Bezmialem Vakıf Üniversitesi ve Ortadoğu Teknik Üniversitesinin aşı çalışmaları yer alıyor.
Kovid-19 aşısı ne vakit hazır olacak?
Tüm bu çalışmaların ne vakit sonuçlanıp yaygın olarak kullanılabilecek bir aşının ortaya çıkacağı ise şimdi belirsizliğini koruyor. Uzmanlar, klinik denemelerde muvaffakiyet kaydedilmesi halinde aşının yıl sonu ile gelecek yıl ortasında bir vakitte hazır olabileceği varsayımında bulunuyor.
Ancak çok istikametli biyolojik tesirleri olan ve vakit içinde mutasyon geçirebilen virüslere karşı standart bir aşı üretmek her vakit mümkün olmuyor. Örneğin Kovid-19'un öncülü olan SARS koronavirüsünün ortaya çıkmasından bu yana 20 yıla yakın vakit geçmesine rağmen aşı geliştirilemedi. 1980'li yıllarda AIDS'e yol açan HIV virüsüne karşı başlatılan aşı geliştirme çalışmaları da sonuçsuz kaldı.
Klinik denemeler 3 evrede yapılıyor
Bir aşının yaygın olarak kullanılabilmesi için 3 basamakta beşerler üzerinde test edilmesi gerekiyor.
Klinik denemelerin birinci kademesinde, az sayıdaki istekli sağlıklı denek üzerinde aşının inançlı olup olmadığı ve beşerler üzerindeki muhtemel yan tesirleri araştırılıyor.
İkinci basamakta, aşının bağışık reaksiyonlarını uyandırmadaki aktifliği 100’den fazla denek üzerinde test ediliyor.
Üçüncü ve son basamakta ise tıpkı süreç, binlerce denekle tekrarlanıyor. Tüm bu süreç, aylar ve hatta yıllar alabiliyor.
Spunik Türkiye ve AA
