Şu ana kadar 5 olayın tespit edildiği Türkiye, salgının birinci günlerinden bu yana virüsün ülkeye girmemesi için farklı alanlarda pek çok tedbire başvurdu. Bu sayede Avrupa'daki diğer ülkelere nazaran olay sayısını minimum seviyede tutmayı başarabildi. Türkiye'nin ilerleyen süreçteki önceliği virüsün daha fazla yayılmasının önüne geçmeye çalışmak olacak.
Peki Türkiye'de bugüne kadar hangi tedbirler alındı? Bu tedbirler kâfi olacak mı?
Virüsün Çin dışına yayılmaya başlaması üzerine alınan tedbirler
-
Koronavirüsün görüldüğü ülkelerden gelenler, havalimanlarında termal kameralar aracılığıyla test edilmeye başlandı.
-
5 Şubat'tan itibaren Çin'den gelen tüm uçuşlar durduruldu.
-
Virüsün İran'da da görülmesi üzerine 23 Şubat'ta Türkiye ile İran ortasındaki hudut kapıları kapatıldı.
-
29 Şubat'ta İtalya, Güney Kore ve Irak'la gidiş-geliş tüm yolcu uçuşları durduruldu.
Hastanelerde karantina hazırlıkları yapıldı, referans hastaneleri belirlendi.
-
Başka ülkeler üzerinden gelen yabancı ülke vatandaşlarından son 14 gün içinde Çin'e seyahat edenler müşahede altına alınmaya başlandı.
-
Sağlık Bakanlığınca karantina uygulanmasına kararı verilen şahıslar, Türkiye'nin çeşitli bölgelerinde hazırlanan ve içinde öteki hasta olmayan hastanelerde 14 gün boyunca takibe alındı.
Ve birinci hadise 11 Mart'ta görüldü
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, 11 Mart'ta yaptığı açıklamada, Avrupa üzerinden gelen bir hastanın test sonuçlarının olumlu çıktığını, 13 Mart'ta da ikinci bir kişinin de testlerinin müspet olduğunu açıkladı.
12 Mart'ta Beştepe'de düzenlenen 'koronavirüs zirvesi'nden kıymetli kararlar çıktı
Cumhurbaşkanı Erdoğan başkanlığında yapılan toplantıda alınan kararları Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın açıkladı.
O kararlar şu haldeydi:
Eğitime orta verildi, uzaktan eğitim yapılacağı açıklandı
-
İlk ve orta okullar ile liselerin, 16 Mart prestijiyle iki hafta tatil edilmesine, öğrencilerin 23 Mart'tan itibaren bir hafta mühletle konuttan internet ve televizyon kanalları üzerinden eğitimlerine devam etmesine karar verildi.
-
Üniversiteler, 16 Mart tarihinden itibaren 3 hafta müddetle tatil edildi.
-
Bakanlığa bağlı tüm anaokulu ve kreşler ile gündüz bakımevleri, özel çocuk kulüpleri tatil edildi.
-
Özel kreş, gündüz bakımevleri ile özel çocuk kulüpleri 16 Mart'tan itibaren bir sonraki açıklamaya kadar tatil edildi.
Spor karşılaşmalarının nisan ayı sonuna kadar seyircisiz oynanması kararlaştırıldı.
-
Din İşleri Yüksek Şurası, koronavirüs görülen ülkelerde yüksek risk kümesindeki Müslümanların cuma namazı yerine meskenlerinde öğlen namazı kılabileceklerini, kamu sıhhatini korumakla yetkili otoritelerce karar alınması halinde karantina bölgesindekilere cuma namazının farz olmadığını bildirdi.
-
Karargahlarda askerlerin çarşı müsaadeleri süreksiz mühletle durduruldu.
-
Kültür ve Turizm Bakanlığınca, tüm sanatsal etkinlikler nisan ayı sonuna kadar ertelendi.
-
Belediyelerin toplumsal, kültürel ve sanatsal aktiflikleri iptal edildi.
Kamu kurumlarında gebeler, yasal süt müsaadesi kullananlar, engelliler, 60 yaş ve üzerindekiler 16 Mart'tan itibaren 12 gün idari müsaadeli sayıldı.
-
Hastanelere ziyaretçi kısıtlaması getirilerek, mesai saatleri içinde ziyaretçi kabul edilmemesi kararlaştırıldı.
-
Herhangi bir hastalık bulgusu yaşayan yurttaşların hastanelere başvurmadan evvel alacağı önlemlerle ilgili olarak başvurmaları için Alo 184 sınırında koronavirüse özel bir istişare sınırı kuruldu.
-
Risk kümesinde yer alan yaşlıların rapor mühleti dolduğunda hastaneye başvurmadan ilacını direkt alabilmesi sağlandı.
-
Açık ve kapalı tüm cezaevlerindeki görüşlerle ceza infaz kurumları ortasındaki nakiller iki hafta mühletle ertelendi.
-
Almanya, Fransa, İspanya, Norveç, Danimarka, Belçika, Avusturya, İsveç ve Hollanda'ya uçuşlar 17 Nisan'a kadar durduruldu.
Peki alınan tedbirler kâfi mi?
BBC Türkçe'den Fundanur Öztürk'ün haberine göre Başşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Kısmı Öğretim üyesi Prof. Dr. Hasret Azap hastanelerde alınan önlemlerin salgını engellemek açısından gerçek önlemler olduğunu söylüyor:
“Biz enfeksiyoncular olarak her vakit hasta ziyaretini kısıtlamaktan yanayız. Hastaneye giren şahıslar enfeksiyon taşıyabilir, hastanelerdeki muhtemel enfeksiyonlar ziyaretçilere geçebilir.
“Salgın durumlarında kendisini hastaneye gidecek kadar makûs hissetmeyen şahısların telefonla bilgi alarak meskende yönlendirilmesi çok gerçek. Kronik hiçbir hastalığı olmayan lakin ateşi ve öksürüğü olan genç bir insanın konutta istirahat ederek geçirmesi son derece uygun. Bireylerin rapor almak için bile konuttan çıkmaya gerek kalmaması çok düzgün bir uygulama.”
Azap, 60 yaşında üzerindeki kamu çalışanlarının idari müsaadeli sayılması uygulamasının ise sıhhat çalışanlarını kapsamaması gerektiğini düşünüyor:
“Çok muhakkak ki hasta sayısı artacak. Bu devirde sıhhat hizmetine muhtaçlık çok daha artmış durumda. Şu anda kesintisiz ve artmış bir sıhhat hizmetine gereksinim var. Örneğin kronik hastalığa sahip lakin genel durumunu etkilemeyen sıhhat çalışanı bu periyotta işe gidemediğinde sıhhat sistemi sahiden aksayacaktır.”
'Öğrenciler yurtlarda kalmamalı'
Üniversitelerde üç haftalık tatilin başlamasıyla birlikte çok sayıda üniversite öğrencisi memleketlerine gitmek için otogarlara akın etti.
Altyapı Bakanı Mehmet Cahit Turan otogarlarda ve tren istasyonlarındaki yoğunluğu azaltmak için fazladan seferlere müsaade verildiğini duyurdu.
Öte yandan İtalya örneğinde şehirlerarası seyahat eden şahısların olay sayısını artırdığı yorumları düşünüldüğünde, Türkiye'de şehirlerarası seyahati 'teşvik edici' olarak yorumlanabilecek bu uygulama da tartışmaya açıldı.
Ancak Azap, şehirlerarası ulaşımı büsbütün yasaklamaktansa ulaşımdaki yoğunluğu azaltma önlemini yanlışsız buluyor:
“Okulların tatil olmasıyla birlikte üniversite öğrencilerinin elbette yurtlarda, kalabalık ortamlarda kalmaya devam etmemesi gerekiyor. Lakin ulaşımda yoğunluğu azaltacak merkezi planlamalar yapmak gerekiyor. Örneğin mevcut önlemlere ek olarak; otogarlardaki yoğunluğu engellemek için, 'TC kimlik numarasının sonu çift olanlar şuraya, tek olanlar şuraya' denerek yoğunluk azaltılabilirdi. Bu üzere planlamalar hala yapılabilir.”
“AVM üzere kapalı ve kalabalık ortamlardan uzak durulmalı”
Azap ayrıyeten, eğitime orta verilmesinde ebeveynlere büyük misyon düştüğünü ve bu müddette çocuklarını AVM üzere kapalı ve kalabalık ortamlardan uzak tutmaları gerektiğini söylüyor:
“Bu kadar tatil olmuşken ve hiç beklemediğimiz bir periyoda girmişken aileler de sadece çocukları istiyor diye AVM'lere götürüp sinemalara oyun alanlara götüremezler. Merkezi olarak alınan bu kadar önemli bir karara en dikkatli halde uyulması gerekiyor, bireylerin tercihine bırakılabilecek bir şey değil.”
Türkiye eğitime orta verme konusunda telaşlı mi davrandı?
2 bin 512 hadisenin yaşandığı Almanya'da Başbakan Angela Merkel, Almanya'nın yüzde 60'ına koronavirüs bulaşma ihtimali olduğunu söyledi. Buna rağmen Almanya'da eğitime şimdi orta verilmedi.
Türkiye'de şimdi beş olay tespit edilmişken alınan çok tedbir, akıllara 'erken mi' sorusunu getiriyor.
BBC Türkçe'ye konuşan Azap, 'Türkiye'de okulların kapatılması erken alınan ya da yanlış bir karar değil' diyor:
“Önlemler için erken miydi? Aslında bakarsanız Türkiye'de bir olgu tespit edilmesi için çok geç kalmamış mıydık? Zati şaşırmıyor muyduk? Ben Türkiye'deki hadise sayısının hakikaten 5 mi olduğu sorusunu sormak gerektiğini düşünüyorum. Türkiye'nin bulunduğu coğrafik pozisyon açısından bu sayının bu türlü olmayabileceğini kestirim etmek sıkıntı değil. Ayrıyeten hadiselerin artmasını dünyanın sonu olarak ya da başarısızlık olarak görmüyoruz. DSÖ pandemi ilan ettikten sonra elbette ki bu tıp durumlarla karşılaşacağız.
“İtalya'da 20 Şubat'ta 3 olgu, 25 Şubat'ta 300 olgu, 4 Mart'ta 3 bin olgu, bugün 13 bin olgu görüldü. Türkiye'de de bu türlü bir öngörü olduğu için okullar tatil edilmiş olabilir. Ve muhtemelen çok büyük ve şimdiden öngörülemeyen ekonomik tesirleri olacak. Lakin toplum sıhhati kelam konusu olduğunda alınması gereken tedbirler hakikaten kalabalık yerlerde bulunmamayı ve mecburî olmadıkça bir ortaya gelmemeyi gerektiriyor.”
“Hasta olan bir kişi ne yapacak, nereye başvuracak? tam olarak planlanmış değil”
Sağlık Bakanı Koca, Türkiye'nin önündeki 4-5 haftanın son derece değerli olduğunu ve önlemler ne kadar sıkı tutulursa tehdidin o kadar zayıflayacağını tabir ediyor.
Azap ise mevcut durumda, rahatsızlanan şahısların hangi sıhhat kuruluşlarına başvuracağı üzere mevzulardaki planlamaya dair kimi eksikler olduğunu söylüyor:
“Hasta olan bir kişi ne yapacak, nereye başvuracak? Bu tam olarak; ilçe, vilayet ve hastane özelinde merkezi olarak planlanmış ya da kamuoyuna bildirilmiş değil.
“Acil servislerin yükü çok fazla, kaldı ki acil servislere muhtemel koronavirüsü bulaştırma riski var. Açıklanan 25 hastane aslında ocak ayı ortasından beri Sıhhat Bakanlığı'nın oluşturduğu rehberde yer alan ve 'ilk başvurulacak mecra' diyerek duyurulmayan hastaneler. A hastanesine değil de bu hastanelere gidin üzere bir bilgi yok.”