Rusya Devlet Lideri Putin ve Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan Moskova'daki yaklaşk altı saatlik görüşmenin akabinde düzenlenen ortak basın toplantısında İdlib'de ateşkes muahedesine vardıklarını açıkladı.
İdlib'de Türk askerlerinin şehit olduğu atak üzerine Türk Silahlı Kuvvetleri ile rejime bağlı güçler ortasında tırmanan gerginliği yatıştırmak üzere Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Rusya Devlet Lideri Putin Moskova'da bir ortaya geldi.
DW Türkçe'nin aktardığına göre 5 saat 40 dakika süren görüşme sonrasında ortak bir basın açıklaması yapan iki başkan, İdlib bölgesinde ateşkes sağlanması ve M4 karayolu etrafında inançlı bir koridor tesis edilmesi istikametinde uzlaşmaya varıldığını açıkladı.
Erdoğan ile Putin'in düzenlediği ortak basın toplantısı
Moskova'da görüşmeler sonrası düzenlenen ortak basın toplantısında bu yıl içinde Erdoğan ile üçüncü görüşmeyi gerçekleştirdiklerine dikkat çeken Putin, Suriye probleminde Türkiye ile Rusya ortasında görüş ayrılıkları olsa da her vakit uzlaşmayı başardıklarını söyledi.
“Bugün de bu türlü oldu” diyen Putin, “Astana formatı çerçevesinde çalışmaları devam ettirme niyeti olduğunu bir kere daha teyit ediyoruz” dedi. Terör örgütleriyle çabayı sürdüreceklerini vurgulayan Putin, “İdlib bölgesinde ateşkesin, çatışmaların durdurulmasına vesile olacağını ve sivillerin acılarını dindireceğini” tabir etti.
Erdoğan: 00.01 prestijiyle ateşkes yürürlüğe girecek
Putin'e “nazik daveti için teşekkür” eden Cumhurbaşkanı Erdoğan da “Samimi diyalog kapsamında benzeri ve farklı görüşte oldukları konuları” görüştüklerini söyledi.
Erdoğan, bu görüşme sonucunda aldıkları kararı “En kısa müddette ateşkesi gerçekleştirecek akabinde birlikte gerçekleştireceğimiz adımları atacağız. Bu gece 00.01 yani gece yarısı prestijiyle ateşkes yürürlüğe girecektir” kelamlarıyla tabir etti.
Erdoğan, Türkiye'nin “Bu süreçte rejimin yapabileceği her türlü taarruza tüm gücüyle ve tüm alanda yanıt verme hakkının saklı” olduğunu da kelamlarına ekledi.
Bu noktaya nasıl gelindiğini anlatan Erdoğan, 2018'de Soçi'de sağladıkları mutabakatla İdlib'de “nispi istikrarı” sağladıklarını, fakat Suriye rejiminin geçen Mayıs ayından beri ağırlaşan ataklarıyla “İdlib'de tesis edilen sükunetin bozulduğunu” söz etti. Erdoğan, “Gelişmelerin birinci sorumlusu rejimdir” dedi.
“Bu bölgede yaşayan 4 milyon insanın tamamının terörist olarak ilan edilip ağır bombardımana maruz bırakılmasını kabul etmemiz mümkün değildir” diyen Erdoğan, Birleşmiş Milletler datalarına nazaran 1,5 milyon kişinin Suriye sonuna yığıldığını da söz etti. Erdoğan kelamlarını “Türkiye de bu türlü bir tehdit karşısında eli kolu bağlı kalacak değildir” biçiminde sürdürdü.
Bunun üzerine İdlib'e destek askeri birlikler göndermek zorunda kaldıklarına işaret eden Erdoğan, “Rejimin askerlerimizi gaye alan saldırganlığıyla yaşanan üzüncü hadiselerin akabinde yeni bir statünün oluşturulması kaçınılmaz hale geldi” formunda konuştu. Rusya ile çalışmaları sürdüreceklerini tabir eden Erdoğan, “Bizimle hemfikir olduğuna inandığımız Rusya'nın rejimin iş birliğimizi zedeleyecek aksiyonlarına göz yummayacağına inanıyorum” dedi.
Mutabakat hususlarını Çavuşoğlu ve Lavrov açıkladı
Erdoğan ve Putin'in açıklamalarının akabinde Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Rus mevkidaşı Sergey Lavrov, varılan uzlaşma metnin açıkladı.
Üzerinde uzlaşmaya varılan “İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesindeki Durumun İstikrarlaştırılmasına Ait Muhtıraya Ek Protokol” isimli metnin hususları şöyle:
-
İdlip Gerginliği Azaltma Bölgesi'deki temas sınırı boyunca tüm askeri faaliyetler 6 Mart Perşembe saat 00.01'den itibaren durdurulacak.
-
M4 karayolunun kuzeyinde 6 kilometre ve güneyinde 6 kilometre derinliğinde inançlı bir koridor tesis edilecek.
-
Türk ve Rus devriyeleri, 15 Mart'ta M4 karayolunun Trumba'dan (Serakib'in batısı) Ain-Al-Havr'a kadar olan kesiti boyunca başlatılacak.
Metinde ayrıyeten, Suriye'de krize, Suriyelilerin öncülüğünde, Birleşmiş Milletlerin katkıları ile siyasi olarak tahlil sağlanabileceğinin altı çizildi. Bölgede “terörist olarak” tanımlanan kümelerin ortadan kaldırılması tarafında kararlılığa vurgu yapıldı. Ayrıyeten, sivillerin korunmasının, insani krizin tırmanmasının önlenmesinin ve Suriye'de yerlerinden edilen şahısların meskenlerine dönebilmelerinin değeri vurgulandı.
Mutabakatın toplumsal medya yansımaları için
Görüşme öncesi başkanların verdikleri iletiler ise şu biçimdeydi
İki başkan görüşme öncesinde basın mensuplarına açıklamalarda bulundu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bölgede külfet büyük. Bugün burada atacağımız adım, alacağımız isabetli kararlar, bölgeyi de ülkelerimizi de rahatlatacaktır.” derken, Putin ise “Suriye’de hayatlarını yitiren askerleriniz için taziyelerimi tabir etmek istiyorum. Telefon görüşmemizde tabir ettiğim üzere hiç kimse orada Türk askerinin bulunduğunu bilmiyorlardı.” tabirlerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin'in görüşmesi başladı. Görüşmenin basına açık olan kısmında birinci kelamı Putin aldı.
“Suriye’de hayatlarını yitiren askerleriniz için taziyelerimi tabir etmek istiyorum”
Putin'in açıklamaları şöyle:
“Son günlerde İdlib’de cereyan eden gelişmeler oldu. Suriye’de hayatlarını yitiren askerleriniz için taziyelerimi söz etmek istiyorum. Telefon görüşmemizde söz ettiğim üzere hiç kimse orada Türk askerinin bulunduğunu bilmiyordu.
Suriye askerlerinin de kayıpları olmuştur. Bu olayların tekrarlanmaması ve her ikimizin de değer verdiğimiz bağlantılara ziyan vermemek için görüşmemize muhtaçlık var. Bu görüşmelere baş başa olarak başlayalım, daha sonra bu salonda olanlar bize takılabilirler. Teşekkür ediyorum.”
“Türkiye – Rusya ilgilerinin tavan yaptığı bir periyodu yaşıyoruz”
Cumhurbaşkanı Erdoğan ise şöyle konuştu
“Öncelikle kabulünüz için teşekkür ediyorum. Malum bu görüşmeyi Türkiye’de yapacaktık. Sizin buradaki anayasa çalışmalarıyla ilgili gelişmeler sebebiyle bu davetimizi burada gerçekleştiriyoruz. Tabi İdlib müzakereleri sebebiyle bir ortaya gelişimiz büyük kıymet arz ediyor. Bölgede badire büyük. Bugün burada atacağımız adım, alacağımız isabetli kararlar, bölgeyi de ülkelerimizi de rahatlatacaktır. Türkiye – Rusya bağlarının tavan yaptığı bir periyodu yaşıyoruz.
Gerek savunma sanayiinde, gerek ticari bağlantılarımızda çok farklı bir periyodun içindeyiz. Bunları çok daha ileri taşımamızın hesaplarını yapıyoruz. Ve bunları tabi güçlendirerek götürmek de bizim en büyük hedefimiz. Ve bunu da başaracağımıza inanıyorum. Tekrar bu kabul için teşekkür ediyorum.”
