Türkiye’de Son 60 Yılda 70’e Yakın Doğal Göl Kurudu

Dr. Kesici, Türkiye’de kuruyan ve kuruma sürecine giren göllerin büyük kısmının, tatlı su özelliğindeki en büyük doğal tatlı su gölleri Akşehir, Beyşehir ve Eğirdir Gölleri olduğuna dikkat çekti.

Dr. Erol Kesici, “Ülkemizde son 60 yılda, Marmara Denizi’nin yüz ölçümünden daha büyük, neredeyse üç Van Gölü büyüklüğünde 70’e yakın doğal göl kurudu. Göllerimizin son yıllarda giderek kurumasının ve kuruma sürecine girmesinin esas nedeni, göllerin yıllık su bütçelerinin korunarak kullanılmaması, pancar, kavak, mısır vb. çok su tüketen eserlerin neredeyse her yerde yırtıcı sulamalarla üretimidir. Yanlış su kullanım oranı neredeyse yüzde 80” dedi.

Doğal göllerin her türlü atık alanı olarak kullanılmasının doğal döngüye mani olması ile yağış suları, dere ve çayların doğal akışının kesilmesinin kuruma nedenlerinden kimileri olduğuna işaret eden Dr. Erol Kesici, göllerin etrafındaki çok sayıdaki kuyuyla yer altı sularının çekilmesinin hem gölün beslenmesini engellendiğini hem de yeraltı sularının çok oranda azalmasının kuraklık problemine neden olduğunu vurguladı.

Göllerin kurumasında öbür faktörlerin ise tarım alanı kazanmak için göl kıyılarında yapılan drenajlarla oluşturulan kurutmalar, balık çiftlikleri, konut, sanayi yapılaşması ve kıyı alanlarının dolgu ile yol yapılması üzere nedenleri sıralayan Dr. Erol Kesici, son 50 yıl içerisinde göllerin hidrolojik bakımdan iflas ettiğine işaret etti.

Türkiye’de irili ufaklı 200’e yakın sulak alan bulunduğunu, bunların neredeyse tamamının muhafaza altına alınması gerektiğini söyleyen Erol Kesici, yalnızca Göller Yöresi’nde, Burdur sonlarında 60 yıl evvel 20’ye yakın doğal gölden bahsedilirken bugün bu sayının 5’e düştüğünü belirtti. Dr. Erol Kesici, kalan göllerin de tekrar kuraklığın yanı sıra insanların farklı müdahaleleriyle karşı karşıya kaldığını anlattı.

Göller Yöresi’nin en kıymetli sulak alanlarından Burdur’a bağlı Yeşilova ilçesindeki başta flamingolar olmak üzere birçok kuş çeşidine mesken sahipliği yapan Yarışlı Gölü de kuruyan göller ortasında yer aldı.

Harmanlı, Yarışlı, Sazak, Kocapınar ve Düğer köyleri ortasında, genişliği 16 kilometrekare derinliği bir periyot 4 metreye kadar çıkan karstik yapıya sahip, içerisinde küçük bir ada bulunan, sodyum fosfat, sodyum klorür ve sodyum sülfat açısından varlıklı olduğu için suları acı olan Yarışlı Gölü, çöle dönüştü.

Uzmanlar özellikle küresel ısınma, olağandışı derecede yükselen hava sıcaklıkları ve yağış rejiminin çok sistemsiz ve bölgenin önemli manada yağış almıyor olmasının başta Yarışlı olmak üzere bölgedeki sulak alanların kurumasında neden olduğunu belirledi.

Büyükbaş hayvancılığın ağırlaşarak devam etmesi, alternatif eser modellerinin yaygınlaşmaması, küçükbaş hayvan ve susuz yetişen aromatik bitki üretiminin azlığı da kurumanın en kıymetli faktörleri ortasında gösterilirken, Yarışlı Gölü’nün kıyısında bulunan ve ismini gölden alan köyün sakinleri, göllerinin kurtarılmasını istedi.

Köy sakinlerinden Şükrü Akar, “Gölümüzün kurumasının sebebi yağışlardan. Sel geliyordu, akarsularımız düzgündü lakin kuraklık olduğu için gelmedi. Mevsimsel bir durum bu. Su şu an üzerinde bulunduğumuz yere kadar geliyordu. Derinliği 13 metreyi buluyordu. Artık kurudu. Yağış da olmuyor eski yıllara nazaran. Şu an çeşmelerimiz dahi dindi. Bu gölün kurumasının neden olduğunu bilemedik. Çekildi gitti. Şu anda hayvancılık bitmiş durumda” dedi.

İnan Çongun da, “Biz bu köyde tarım ve hayvancılıkla uğraşıyoruz. Bu gölün kurumaması için yetkililerin el atmasını bekliyoruz. Ne yapılması gerektiğini bilemiyoruz. Akarsu kaynakları kesilince kuruma seviyesinde” diye konuştu.

Sevim Akan ise, “Göl çekildiği vakit sebzelerimiz olmuyor. Çocukluğumuzda çok yükseliyordu. Bu sene büsbütün çekildi. Gölümüz kuruyor. Yetkililerden yardım istiyoruz. Bu biçimde nereye kadar yönetim ederiz bilmiyorum” dedi.