Uzmanlar Sakarya’da ki havayi fişek fabrikasındaki patlamayı kıymetlendirdi. Kıymetlendirme sonucu ihmalleri ve eksikleri sıraladılar; “Yönetmelik yürürlüğe konmadı, depolanan gereç çok fazla, depolar birbirine fazla yakın, binalar patlamaya dayanıksız”
Dün sabah Sakarya'nın Hendek ilçesindeki havai fişek fabrikasında patlama meydan geldi. Sakarya merkez ve öbür ilçelerden de duyulan şiddetli patlama sonucu 108 personel yaralandı, 4 emekçi hayatını kaybetti, kayıp olan üç iççiyi arama çalışmaları sürüyor.
Son yıllarda peş peşe patlama ve yangınlar: 6 meyyit, 100'e yakın yaralı
Patlamanın gerçekleştiği fabrika “Büyük Coşkunlar Piroteknik Kimya Sanayi Havai Fişek şirketine ilişkin. Müstakil Endüstrici ve İş Adamları Derneği (MÜSİAD) Sakarya Şube Lideri Yaşar Coşkun'un da ortakları ortasında olduğu şirkette son yıllarda peş peşe patlama ve yangın meydana geldi. 2007, 2009 ( iki kez) 2011, 2012 ve 2014 ortası gerçekleşen patlama ve yangınlarda 6 personel hayatını kaybetti, 100'e yakın emekçi yaralandı. İşçi Sıhhati ve İş Güvenliği Meclisi patlamalar sonrası fabrikanın daima isim değiştirdiğini belirtti.
Cumhuriyet'ten Kübra Köklü'nün haberine nazaran, patlamayı yorumlayan uzmanlar, ihmalleri sıraladı.
“Bakanlık bu tesisleri denetlemiyor”
TMMOB Kimya Mühendisleri Odası Genel Lideri Dr. Ali Uğurlu:
Büyük endüstriyel kazaların denetimi hakkında 31 Temmuz 2012 tarihli yönetmelik var. 2012’den beri bu yönetmelik hiçbir formda yürürlüğe konmamıştır, her yıl bir münasebet gösterilmeden ertelenmiştir. 2013’te, 2014’te, 2016’da en son 2019’da iptal edildi. Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’na nazaran bu tesisler kendi kendilerini denetliyorlar. Türkiye’de binlerce tehlikeli işletme var. Yetmezmiş üzere bir de kendilerini tehlikeli tesis kapsamına almıyorlar. Bakanlık hiçbir vakit bu tesisleri denetlemiyor.
“Depolar birbirine uzak olmalıydı”
Türk Mühendis ve Mimarlar Odaları Birliği (TMMOB) Kocaeli Vilayet Uyum Şurası Sekreteri Murat Kürekci:
Belediye Lideri Ekrem İmamoğlu, buraya kimyasal hususları söndüren özel 15 grup gönderdi. Zira burada bu türlü bir grup yok. Patlamadan kaynaklı etrafta önemli bir gaz kokusu var. Hava durumuyla bir arada bu gaz geniş bir alana yayılmış durumda. Bu yüzden fabrikaya yakın yerlerde yaşayan insanların bir mühlet dışarıya çıkmaması ve pencerelerini kapatması gerekiyor. Bu türlü tehlikeli maddeyi üreten bir fabrikanın depolama sistemi gerçek bir biçimde yapılmamıştır. Havai fişekler bu formda depolanamaz. Kurallar hiç uygun değil. Depolar birbirine çok yakın olduğu için yangın çok süratli yayılabiliyor. Depolar birbirine uzak olsaydı patlama bu kadar büyümeden denetim altına alınabilirdi.
“Depolanan gereç çok fazla”
Afet Uzmanı Kubilay Kaptan:
Bu cins fabrikaların inşaatının patlamalara ve yangınlara güçlü biçimde tasarlanması gerekir. Katkı materyallerinin patlamaması için fabrika içinde memleketler arası standartlara bağlı tedbirlerin alınması gerekir. Yangın çıktığı sırada ise birinci müdahale fabrika içinde olacak halde yapılmalı. Bu çeşit yangınları dışarıdan söndürmek çok zordur. Bu bahiste çalışan personeller de bilgi sahibi olmalı, bu durumlara karşı hazırlıklı olunmalı ve tekraren tatbikatlar yapılmış olmalı. Depolanan materyal çok fazla. Depoda 110 ton gereç var. Bu tıp materyaller için yarım ton, bir ton bile fazla. Barut içeren materyallerin depolandığı yerlerin son derece kuru ve soğuk olması gerekiyor.
“Çalışanlar içi acil hareket planı olmalı”
Türkiye Yangından Korunma ve Eğitim Vakfı Lideri Taner Kaboğlu:
Bu tıp fabrikalarda patlayıcı hususların bulundurulma ölçüleriyle ilgili sonlar var. Bu binalarda yangına sağlam duvarlar olmalı. Patlayıcı unsurların bulundurulduğu alanlarda oksijen kesilmeli. Yangın çıkar çıkmaz anında müdahale edilmesini sağlayan önlemler olmalı. O anda müdahale edilmezse dışarıdan söndürülmesi çok güç. Patlayıcı unsur büsbütün ortadan kalkana kadar yangın riski var. Orada çalışanlar ortasında da acil hareket planının olması gerekli.
