Hrant Dink cinayetinin üzerinden tam 13 yıl geçti. Arkadaşları 19 Ocak'ta onu, suikaste uğradığı Şişli Halaskargazi Caddesi'nde bir defa daha anmaya hazırlanıyor. Cinayete ait dava ise yıllardır devam ediyor. 18 Şubat’ta 103'üncü duruşması yapılacak davada 2020 yılının ‘karar yılı’ olabileceği belirtiliyor. Ancak cinayetin perde ardındaki sorumluların, gerçek faillerin kim olduğu hâlâ netleşmiş değil.
Dink cinayeti ile ilgili süreci DW Türkçe'den Aram Ekin Duran derledi…
Türkiye'de haftalık olarak yayınlanan Ermenice-Türkçe gazete Agos'un kurucusu ve Genel Yayın Direktörü Hrant Dink’in gazete binasının önünde suikaste uğramasının üzerinden 13 yıl geçti.
Cinayetin tetikçisi Ogün Samast ve azmettiriciler olarak gösterilen Erhan Tuncel ve Yasin Hayal birkaç gün içinde yakalandı. Ortadan geçen 13 yılda görülen 102 duruşmada ise, onlarca devlet ve emniyet vazifelisi hakim karşısına çıktı.
Önce Ergenekon ile ilişkilendirilen cinayetin 15 Temmuz'dan sonra ise Gülen yapılanması tarafından tasarlandığı sav edildi. Lakin gelinen süreçte, Dink cinayetinin perde ardındaki sorumluların kim olduğu hâlâ netleşmiş değil.
2020 yılı içerisinde görülecek son duruşmalarla, 13 yıllık davada son kararın verilmesi bekleniyor. Türkiye’yi sarsan cinayetin gerçek faillerinin kim olduğu ise soru işareti olarak kalmaya devam ediyor.
Suikast sonrası türel süreçte neler oldu?
Dink cinayetine ait birinci iddianame cinayetten dört ay sonra, 20 Nisan 2007’de düzenlenmişti.
Ardından Aralık 2007’de, Trabzon Vilayet Jandarma Komutanlığı vazifelileri hakkında bir iddianame daha düzenlendi.
2014 yılında ise İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, kelam konusu iki davadaki isimlerin yine tabirlerinin alınmasını istemiş ve 2015 yılında da yine alınan sözler ve soruşturmalar ışığında yeni bir iddianame hazırlamıştı.
2017 yılına gelindiğinde ise, tüm bu iddianameler ışığında yürütülen davalar İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’nde sürdürülen Dink ana davasında birleştirilmişti.
103. duruşma 18 Şubat’ta
Dördü tutuklu, 77 sanığın yargılandığı davanın 103'üncü duruşması 18-20 Şubat tarihleri ortasında İstanbul Çağlayan Adliyesi’ndeki 14. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yapılacak.
“Eksik bir yargılama sürdürülüyor”
Dink davasında gelinen aşamayı DW Türkçe’ye anlatan Dink Ailesi’nin avukatı Hakan Bakırcıoğlu, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 2015 ve 2017’de düzenlediği iddianamelerde pek çok kıymetli devlet görevlisinin yargılanmasının önünün açıldığını ve bu gelişmenin o periyotta kendilerini umutlandırdığını söylüyor.
Ancak öte yandan, Başsavcılığın kimi isimlere ait kovuşturmaya gerek olmadığına hükmettiğini, kendilerinin bu bahisteki itirazlarının ise kabul edilmediğini anlatan Bakırcıoğlu, şöyle konuşuyor:
“Dink cinayetine giden süreçte yaşananlar, cinayetle çok temaslı. Yani Dink’e karşı linç kampanyasını örgütleyenlerin ve bilhassa Dink’in Valilik odasında tehdit edilirken odada bulunanların soruşturulmaması, İstanbul ve Trabzon MİT Bölge Başkanlığı vazifelileri hakkında iddianame düzenlenmemesi adaletin olması gerektiği üzere ortaya çıkmasını engelliyor. Hasebiyle bugün devam eden yargılama, eksik süren bir yargılamadır. Bu haliyle çıkacak olan karar Dink cinayetini bütün taraflarıyla aydınlatmayacaktır.”
“Öldürüleceği bilgisi hem Emniyet’te hem de Jandarma’da vardı”
Dink’e yönelik bir suikast planlandığına dair birinci bilgilerin cinayetten 11 ay evvel Trabzon Vilayet Emniyet Müdürlüğü’ne geldiğini, bununla birlikte Temmuz 2006’da Trabzon Vilayet Jandarma vazifelilerinin Yasin Hayal’in Hrant Dink’i öldürmeyi tasarladığını, ve bu hedefle silah temin etmeye çalıştığı bilgisine ulaştığını hatırlatan Bakırcıoğlu, “Dolayısıyla Hrant’ın öldürüleceği bilgisi hem Emniyet’te hem de Jandarma’da vardı. Fakat ne yazık ki bu somut bilgilere karşın kimse harekete geçmedi” diye konuşuyor.
“Nihai karar eksik kalacak”
Dink ailesi ve avukatları 2016 yılında İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın birtakım isimler için verdiği takipsizlik kararı ve faal soruşturma yapılmadığı gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) başvurmuştu.
Ancak AYM, 28 Ağustos 2019 tarihli kararında Dink cinayeti soruşturmasında kimi kamu vazifelileri için ek soruşturma yapılması talebini reddetmişti.
“AYM’nin talebimizi ret etmesi, yanlış bir karar oldu” diyen Avukat Bakırcıoğlu, bu nedenle 2020’de tamamlanması beklenen Dink davasında ortaya çıkacak kararın adaleti tam olarak sağlamasının mümkün olmadığını söylüyor.
“Dink davası neden 13 yıldır sürüyor?”
Dink'in 23 Ocak 2007 tarihinde düzenlenen cenaze merasimi, Türkiye tarihinin en büyük kitlesel anmasına dönüşmüştü.
Ülkenin dört bir yanından gelen on binlerce insan, “Hepimiz Hrant’ız, Hepimiz Ermeniyiz” sloganlarıyla Dink’in naaşı eşliğinde Agos Gazetesi önünden Zeytinburnu Balıklı Ermeni Mezarlığı’na kadar yürümüştü.
Türkiye toplumunda büyük tesir bırakan cenaze merasimi sonrasında bir ortaya gelen ve kendilerine “Hrant’ın arkadaşları” diyen beşerler, o günden beri her yıl 19 Ocak tarihinde Agos Gazetesi önünde buluşarak adalet talebini lisana getirmeye devam ediyor.
Hrant’ın arkadaşları bu yıl da 19 Ocak Pazar günü Agos Gazetesi’nin eski binası olan Şişli Halaskargazi Caddesi üzerindeki Sebat Apartmanı önünde bir ortaya gelecek.
“Duruşmalara gelin. Ne kadar kapsamlı bir cinayet olduğunu göreceksiniz”
“Hrant’ın arkadaşları”ndan Bülent Aydın, birinci günden bu yana Dink davası duruşmalarının neredeyse tamamına katılan isimlerden biri.
Dink'i öldüren tetikçinin ve azmettiren iki ismin kısa mühlet içinde yakalanıp ceza almasına karşın Dink davasının 13 yıldır devam ettiğine dikkat çeken Aydın, “Bu davanın neden 13 yıldır sürdüğünü merak ediyorsanız, lütfen Çağlayan Adliyesi’ndeki duruşmalara gelin. Ne kadar kapsamlı bir cinayet olduğunu göreceksiniz” diyor.
Aydın, “Geçen vakit içinde 4 kere mahkeme lideri değişti, mahkeme heyetinden pek çok isim değişti, savcılar değişti. Her şeye karşın Dink için adalet istemeye devam edeceğiz” diye konuşuyor.
Hrant Dink davasında bugüne kadar neler yaşandı?
19 Ocak 2007 – Agos Gazetesi Genel Yayın Direktörü Hrant Dink, Şişli’deki gazete binasından çıktıktan sonra gerisinden başına sıkılan üç kurşunla hayatını yitirdi.
21 Ocak 2007 – Hrant Dink’i öldüren 17 yaşındaki Ogün Samast, Samsun’da yakalandı. Yakalandıktan sonra Samast’ın polis memurlarıyla çekilen Türk bayraklı fotoğrafları, kamuoyunda büyük yankı uyandırdı.
23 Ocak 2007 – Dink’in cenaze merasimi, Türkiye tarihinin en büyük kitlesel anmasına dönüştü. Ülkenin dört bir yanından gelen on binlerce insan “Hepimiz Hrant'ız, Hepimiz Ermeniyiz” sloganlarıyla yürüdü.
11 Şubat 2008 – Hrant Dink’i öldürme kabahatinden ortalarında tetikçi Ogün Samast, azmettirici Yasin Hayal ve “büyük abi” Erhan Yücel’in bulunduğu 19 sanıklı dava başladı. Savcılık tarafından sanıkların “Ergenekon Terör Örgütü” ile kontaklı olduğu argüman edildi.
20 Şubat 2012 – Hrant Dink'i maksat alan suikastı inceleyen Devlet Denetleme Heyeti (DDK), raporunu tamamlayarak kamuoyuna açıkladı. Raporda, “Dink'e yönelik bir tehlikenin varlığının Emniyet ve Jandarma çalışanınca öğrenilmiş olduğuna ve Dink'in korunmasına yönelik istihbarat ünitelerinin gerekli çalışmaları yapmadığına” işaret edildi.
21 Mart 2012 – Yargıtay 1. Ceza Dairesi, Ogün Samast'a, “tasarlayarak Hrant Dink'i öldürmek” ve “ruhsatsız silah taşımak” cürümlerinden verilen 22 yıl 10 ay mahpus cezasını onadı. Azmettirici Yasin Hayal’e de ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezası verildi.
15 Mayıs 2013 – Dink'in öldürülmesine ait davada verilen kararın Yargıtay tarafından kısmen bozulmasının akabinde, 18 sanığın tekrar yargılanmasına başlandı.
3 Aralık 2013 – Yargıtay'ın kısmen bozmasıyla tekrar görülen Hrant Dink'in öldürülmesi davasında Erhan Tuncel, periyodun İstihbarat Daire Lideri Ramazan Akyürek'i suçladı ve “Soruşturmanın genişletilmesine mahzur oldu” dedi.
7 Mart 2014 – Dink davası kapsamında 5 yıl 5 ay mahpus yatan polis muhbiri Erhan Tuncel'in tahliyesine karar verildi.
10 Aralık 2015 – Hrant Dink'in öldürülmesine ait hazırlanarak İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi'ne gönderilen iddianamede, Hrant Dink suikastının sorumlusu olarak, “silahlı terör örgütü” olarak nitelenen “Fethullahçı Terör Örgütü / Paralel Devlet Yapılanması” gösterildi.
19 Nisan 2016 – Hrant Dink cinayetine ait birleşen iki davanın birinci duruşması başladı. Duruşmalarda 34 sanık birinci defa bir ortada hâkim karşısına çıktı.
8 Aralık 2016 – Kamu vazifelilerinin yargılandığı davada savunma yapan Eski İstihbarat Daire Lideri Ramazan Akyürek, eski İstanbul Emniyet Müdürü Celalettin Cerrah'ın Dink’in öldürülmesine atıfla “ses getirecek eylem” konulu yazının imhasını istediğini tez etti.
11 Aralık 2016 – Dava kapsamında sözüne başvurulan Eski İstanbul Emniyet Müdürü Celalettin Cerrah, “Hrant Dink öldürülene kadar ve hatta vefat olayı sonrasında bile Trabzon İstihbarat Şube Müdürlüğü'nün yazısından tarafıma bilgi verilmemiştir. Dink’in öldürülmesinde hiçbir kusurum yok” dedi.
16 Ocak 2017 – Hrant Dink davasında devrin İstihbarat Daire Lideri Ali Fuat Yılmazer birinci kere söz verdi. “Hrant Dink cinayetinde birinci periyot soruşturmaları adalete çok daha yakın durumdaydı” diyen Yılmazer, “Orhan Pamuk nasıl müdafaa altına alınmışsa Dink de o denli muhafaza altına alınacaktı. Bunu yapacak makamlar bellidir” dedi.
21 Aralık 2018 – Tuğgeneral Hamza Celepoğlu ile meslekten ihraç edilen astsubay Yavuz Karakaya tahliye edildi. Haklarında gıyabi tutuklama kararı bulunan sanıklar Halil İbrahim Koca, Adem Yavuz Arslan ve Fetullah Gülen'in iade süreçlerinin ikmalinin beklenilmesini kararlaştırdı.
27 Kasım 2019 – Davada devrin Samsun Emniyet Müdürü Mustafa İlhan SEGBİS’le bağlanarak şahit olarak tabir verdi. Mahkeme lideri, MİT mensuplarının dinlenmesine ait yazılan yazıya ise karşılık gelmediğini söyledi. Mahkeme heyeti dördüncü defa değiştirildi.
Hazırlayan: DW Türkçe'den Aram Ekin Duran
