Şu içinde bulunduğun tek anlık ömrünü fırsat bil ve onunla meşgul ol, ne geçmişe üzül ne gelecekten kork.
-Mevlâna
Vücudun çeşitli içsel ve dışsal uyaranlara verdiği otomatik reaksiyon olan gerilimi, günlük hayatta karşılaşılan olayların, insan ilgilerindeki baskının sonucu hissedilen kahır ya da zorlanma durumu olarak tanım edebiliriz. Gerilim, insanın baş edebilme gücünü aşan ya da zorlayan durumlarla karşılaştığında kendini koruyabilmek için verdiği otomatik reaksiyonlardır. Gerilimin asıl kaynağı, omurdaki aksilikler ve sıkıntılardır. Gerilimi çoklukla sorunun ortaya çıkmasını engelleyemediğinizde ya da probleme tahlil bulamadığınızda yaşarsınız.
Sınırlarınızı zorlayan ve yapamayacağınızı düşündüğünüz her şey gerilim yaratır. Gerilim, daima olumsuz düşünmek, yersiz dertler duymak üzere nedenlerle kendinizin ürettiği bir sonuç da olabilir. Gerilime karşı dayanıklılığınızı etkileyen çeşitli faktörler vardır. Örneğin, olumlu ve umutlu şahıslar gerilimle daha sağlamdır. Zorluklarla baş etme yeteneğinize güveniyorsanız gerilime karşı daha güçlü olursunuz ancak her şeyin denetiminiz dışında olduğunu düşünüyorsanız gerilimden kaçamazsınız.
Stres durumunda fizyolojik ve ruhsal istikrar bozulur. Kişi dengeyi sağlamak için fizyolojik ve ruhsal değişimler yaşar. Gerilimle ilgili belirtiler, fizikî, duygusal, zihinsel ve toplumsal olmak üzere dört kümede toplanabilir:
İyi Gerilim ve Makus Stres
Günümüzde birden fazla insan, farkına varmasa bile ağır bir gerilim yüküne sahiptir. Düzgün ya da makûs ne olursa olsun hayatımızdaki zihinsel değişiklikler, gerilimli durumlardır. Günlük rutin hayatımızda değişikliğe neden rastgele bir şey, gerilim vericidir. Çağdaş toplumun hastalığı olarak söz edilen gerilim, aslında günlük hayatın bir modülüdür. Bize etraftaki uyaranlar karşısında daha yeterli davranma ve seçim yapma fırsatını verir. Kişinin etrafından gelen tesirlere reaksiyon vermeye yetecek güçten mahrum olması manasına gelen “sıfır stres” ölümdür ve hayatla uyuşmaz. Tam zıddı olarak kişinin çok güç sarf etmesine ve tükenmesine yol açan “aşırı stres” de ölümcül olabilir.
Motive eden, harekete geçiren, ancak bunu yaparken dehşet, kaygı, huzursuzluk üzere güç azaltıcı, yorucu hislere sebep olmayan gerilim “iyi stres”tir. Ağır ruhsal uyarımlar nedeniyle yoran “kötü stres” yaşlanmaya sebep olur ve ömrü kısaltır. Makus gerilim bağışıklık yanıtlarını da olumsuz tesirler. Yaratıcılığa, üretime, umuda, memnunluk çağrışımlarına, sevgiye, yardıma, merhamet hissine, işbirliğine, uzlaşmaya yönelten gerilimler ise ömrü uzatıcı, bağışıklık yanıtını güçlendiricidir.
Stresi denetim altına alma yolları