Şu içinde bulunduğun tek anlık ömrünü fırsat bil ve onunla meşgul ol, ne geçmişe üzül ne gelecekten kork.
-Mevlâna
Vücudun çeşitli içsel ve dışsal uyaranlara verdiği otomatik reaksiyon olan gerilimi, günlük hayatta karşılaşılan olayların, insan ilgilerindeki baskının sonucu hissedilen kahır ya da zorlanma durumu olarak tanım edebiliriz. Gerilim, insanın baş edebilme gücünü aşan ya da zorlayan durumlarla karşılaştığında kendini koruyabilmek için verdiği otomatik reaksiyonlardır. Gerilimin asıl kaynağı, omurdaki aksilikler ve sıkıntılardır. Gerilimi çoklukla sorunun ortaya çıkmasını engelleyemediğinizde ya da probleme tahlil bulamadığınızda yaşarsınız.
Sınırlarınızı zorlayan ve yapamayacağınızı düşündüğünüz her şey gerilim yaratır. Gerilim, daima olumsuz düşünmek, yersiz dertler duymak üzere nedenlerle kendinizin ürettiği bir sonuç da olabilir. Gerilime karşı dayanıklılığınızı etkileyen çeşitli faktörler vardır. Örneğin, olumlu ve umutlu şahıslar gerilimle daha sağlamdır. Zorluklarla baş etme yeteneğinize güveniyorsanız gerilime karşı daha güçlü olursunuz ancak her şeyin denetiminiz dışında olduğunu düşünüyorsanız gerilimden kaçamazsınız.
Stres durumunda fizyolojik ve ruhsal istikrar bozulur. Kişi dengeyi sağlamak için fizyolojik ve ruhsal değişimler yaşar. Gerilimle ilgili belirtiler, fizikî, duygusal, zihinsel ve toplumsal olmak üzere dört kümede toplanabilir:
1. Fizikî Belirtiler: Baş ağrısı, sistemsiz uyku, sırt ağrıları, çene kasılması yahut diş gıcırdatma, kabızlık, ishal ve kolit, döküntü, kas ağrıları, hazımsızlık ve ülser, yüksek tansiyon yahut kalp krizi, çok terleme, iştahta değişiklik, yorgunluk yahut güç kaybı, kazalarda artış.
2. Duygusal Belirtiler: Kaygı yahut kaygı, depresyon yahut çabuk ağlama, Ruhsal durumun süratli ve daima değişmesi, asabilik, gerginlik, özgüven azalması yahut güvensizlik hissi, çok hassasiyet yahut kolay kırılabilirlik, öfke patlamaları, saldırganlık yahut düşmanlık duygusal olarak tükendiğini hissetme.
3. Zihinsel Belirtiler: Konsantrasyon, karar vermede zahmet, unutkanlık, zihin karışıklığı, hafızada zayıflık, çok derecede hayal kurma, tek bir fikir yahut fikirle meşgul olma, mizah anlayışı kaybı, düşük verimlilik, İş kalitesinde düşüş, yanlışlarda artış, muhakemede zayıflama.
4. Toplumsal Belirtiler: İnsanlara karşı güvensizlik, diğerlerini suçlamak, randevulara gitmemek yahut çok kısa vakit kala iptal etmek, İnsanlarda yanılgı bulmaya çalışmak ve kelamla rencide etmek, haddinden fazla savunmacı tavır, birçok şahsa birden küs olmak, konuşmamak.
İyi Gerilim ve Makus Stres
Günümüzde birden fazla insan, farkına varmasa bile ağır bir gerilim yüküne sahiptir. Düzgün ya da makûs ne olursa olsun hayatımızdaki zihinsel değişiklikler, gerilimli durumlardır. Günlük rutin hayatımızda değişikliğe neden rastgele bir şey, gerilim vericidir. Çağdaş toplumun hastalığı olarak söz edilen gerilim, aslında günlük hayatın bir modülüdür. Bize etraftaki uyaranlar karşısında daha yeterli davranma ve seçim yapma fırsatını verir. Kişinin etrafından gelen tesirlere reaksiyon vermeye yetecek güçten mahrum olması manasına gelen “sıfır stres” ölümdür ve hayatla uyuşmaz. Tam zıddı olarak kişinin çok güç sarf etmesine ve tükenmesine yol açan “aşırı stres” de ölümcül olabilir.
Motive eden, harekete geçiren, ancak bunu yaparken dehşet, kaygı, huzursuzluk üzere güç azaltıcı, yorucu hislere sebep olmayan gerilim “iyi stres”tir. Ağır ruhsal uyarımlar nedeniyle yoran “kötü stres” yaşlanmaya sebep olur ve ömrü kısaltır. Makus gerilim bağışıklık yanıtlarını da olumsuz tesirler. Yaratıcılığa, üretime, umuda, memnunluk çağrışımlarına, sevgiye, yardıma, merhamet hissine, işbirliğine, uzlaşmaya yönelten gerilimler ise ömrü uzatıcı, bağışıklık yanıtını güçlendiricidir.
Stresi denetim altına alma yolları
Stresle baş etmek için kullanabileceğiniz pek çok yol vardır. Gevşeme teknikleri, sorun çözme marifetleri geliştirme, algılama stratejileri geliştirme, irtibat maharetlerini arttırma, vakti aktif kullanma, idman, spor, diyet yapma bunların başında gelir. Gerilim ile tesirli biçimde baş etmek için öncelikle aşağıdakileri yapmanız gerekir:
1. Sağlıklı hayat alışkanlıkları geliştirin (beslenme, uyku sistemi, antrenman vb.)
2. İşlerinizi ertelemeyin. Evvel büyük ve kıymetli işlerinizi sonra küçük işlerinizi yapın.
3. Zihninizi denetim edemediğiniz vakit olaydan biraz uzaklaşın dinlenin ve sonra geri dönün.
4. “Hayır” demeyi öğrenin.
5. Yakınlarınıza hislerinizi ve niyetlerinizi anlatın, onlarla problemlerinizi paylaşın.
6. Çok denetimci olmadan olayları akışına bırakın.
7. Değiştirebileceğiniz şeyler için uğraş edin, değiştiremeyeceklerinizi kabul edin.
8. Kendinize vakit ayırın, hobi edinin.
9. Ruhunuzu dinlendirmek için müzik dinleyin, yoga ya da meditasyon yapın.
10. Diğerlerine yardım edin ve onların da size yardım etmesine müsaade verin.
Stresinizi yönetmekte zorlanıyor, gerilimin ruhsal ve bedensel tesirlerini çok ağır yaşıyorsanız, bir psikologla görüşüp, takviye alarak gerilimle daha güzel ve aktif bir halde baş edebilirsiniz.
Web
YouTube
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar külliyen müelliflerinin özgün niyetleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio