Bayraklı’da yerle bir olan Doğanlar ile İstek Beyefendi apartmanlarına ilçe belediyesinin 2012 ve 2018’de ‘çürük’ raporu verdiği ortaya çıktı. Her iki binanın da riskli ve tehlikeli olduğu belirtilerek mesken sahipleri uyarıldı. Fakat binalar tahliye edilmeyince felaket yaşandı.
Rıza Beyefendi Apartmanı’nda kurtarma çalışmaları sürüyor
İzmir’deki zelzelede çöken ve onlarca bireye mezar olan Doğanlar ve İstek Beyefendi isimli apartmanlara dair daha evvel verilmiş iki rapora Hürriyet’ten Musa Kesler ulaştı.
Bayraklı Belediyesi Zelzele Etüt Merkezi’nin düzenlediği raporlar, bina sakinlerinin talebi üzerine hazırlanmış.
Rıza Bey Apartmanı için 25 Nisan 2012’de hazırlanan rapora nazaran, apartmana zemin+8 kat olarak 1993’te ruhsat verildi. Apartman 1975 tarihli zelzele yönetmeliğine nazaran inşa edildi.
Binaya ait rapordaki kimi tespitler şöyle:
-
Her katta yapılan ölçümler betonarme projesi ile karşılaştırıldığında, sıklaştırma bölgelerinde sıklaştırma olmadığı gözlenmiştir. Yer katta dükkânlar ve ağır çıkmalar olduğu tespit edilmiştir. Bu ağır çıkmalar bina için risk teşkil etmektedir.
-
2005’teki deprem sonrasında kolon giriş temas noktalarında çatlaklar oluşmuş ve buraların epoksiyle tamir edildiği gözlenmiştir.
-
Merdiven boşluğunda tesisattan kaynaklanan rutubetlenme olduğu tespit edilmiştir.
-
Beton sınıfı C15 ile C17 ortasındaki düzeyde.
-
Binanın temel alanının bulunduğu bölgede taban etüdü yapılması gerekir. Zeminsel meşakkat varsa bu problemin ortadan kaldırılması yapının güvenliği açısından değerli.
Raporun ‘sonuç’ kısmında ise şu değerlendirmeler var:
-
“Yapınız beton kalitesinin düşük olması, düz demir kullanılması, etriye aralıklarının sistemsiz ve kolon kiriş ilişkilerinde etriye sıklaştırılmasının yapılmaması deprem riski açısından kıymet arz etmektedir.
-
Bu nedenlerden ötürü, yer etüt raporu hazırlandıktan sonra 2007 deprem yönetmeliğine nazaran performans tahlilinin yapılmasının yapınız açısından yeterli olacağı düşünülmektedir. Bu sebeple, gerekli ortak kararı almanız durumunda Dokuz Eylül Üniversitesi Sarsıntı Araştırma Uygulama Merkezi ile irtibata geçerek taban etüdü ile birlikte performans tahlili yaptırmanızı tavsiye ediyoruz.”
Doğanlar Apartmanı için de tıpkı ikazlar yapılmış
Doğanlar Apartmanı hakkındaki rapora nazaran ise, bina 1990 yılında 1975 tarihli deprem yönetmeliğine nazaran yapıldı.
27 Şubat 2018 tarihli raporda şu tespitler var:
-
Depremler ve yerdeki sıvılaşmadan kaynaklı olarak yer kattaki dükkânlarda kapı sıkışması ve deformasyon; dükkân yerlerinde bombeleşmeler, birinci kat balkonlarında gözle görülecek düzeyde sehim, ayrılma ve deformasyon, iki bina ortasındaki zelzele dilatasyon derzinde deformasyon, kopma, dökülmeler, dış cephede sıva çatlağı ve dökülmeler tespit edildi.
-
Bazı kolonların birleşme noktalarında sıkılaşma var.
Raporun sonuç kısmında ise şu kıymetlendirme yapılmış:
-
“Yukarıda belirtmiş olduğumuz risk ögeleri yapı güvenliğini tehlikeye sokmaktadır. Bu nedenle, 2007 deprem yönetmeliğine nazaran binanızda belirlenen risklerin yapı açısından tehlikeli bir durum olup olmadığının netleşmesi için, performans tahlilinin ve yer etüt çalışmasının yapılmasının yapınız açısından âlâ olacağı düşünülmektedir.
-
Bu sebeple, 6306 sayılı kanun gereği, Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’nın yetki verdiği kurum ve kuruluşlara giderek binanızın risk tespitini yaptırmanızı ve gerekli önlemlerin alınmasını tavsiye ediyoruz.”
Dönemin Belediye Lideri Karabağ: ‘Yıkım ve mühürleme yetkimiz yok. Yetki, ilgili bakanlık birimlerinde’
Raporların verildiği devirde Bayraklı Belediye Başkanı olan Hasan Karabağ, Hürriyet’e şunları anlattı:
“Biz 2009’un sonunda Bayraklı Belediyesi olarak Deprem Etüd Merkezi kurduk. Bu merkezde Amerikan kökenli, ses dalgalarıyla çalışan, son teknoloji yöntemler kullanarak binanın beton ve demir donatılarının durumunu bize veren aygıtlar kullandık. Vatandaşlar çok cüzzi bir ücret karşılığında binalarını kontrol ettirebiliyorlardı. Hatta açılışını merhum Prof. Dr Ahmet Mete Işıkara yapmıştı. Bir cuma günü İzmir’deki bütün mescitlerde vaazın konusu sarsıntıydı.
10 yılda 20 bin üzeri binanın tahlil testleri yapıldı. Yüzde 57’si çok riskli, yüzde 5’i risksiz yapı çıktı. Başkaları de farklı risk durumundaydı. İlgili mevzuata nazaran bizim verdiğimiz raporlar tespit ve tavsiye niteliğinde. Etüd Merkezi’nde yapılan tespitten sonra, vatandaşları kesin ve bağlayıcı rapor için 9 Eylül Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi’ne yönlendiriyorduk. Yani özel tabip üzereydik. Tespit ve teşhisi yapıp ilgili resmi ünitelere yönlendiriyorduk. Tekrar mevzuata nazaran yıkım ve mühürleme yetkimiz yok. Yetki ilgili bakanlık ünitelerinde.”
