Kandilli’deki Tsunami Merkezi: ’50 Santimetrelik Dalga Bile Can Kaybına Neden Olabilir’

“Tsunami yalnızca açık denizde olur, denmez. 50 santimetre dalga yüksekliği bile yetişkin bir insanın ayakta duramamasına sebep olacaktır. 50 santimetrede bile can kaybı olabilir” diyen Dr. Öcal Necmioğlu,  “Temel kurallardan birisi şayet bir zelzele sonucunda oluşan kuvvetli yer hareketini deneyim ediyorsa bir vatandaşımız kıyıya gidip bakmayacak. Dalga gelmeyecek mi, diye merak içerisinde kıyıda vakit geçirmeyecek. En kısa vakitte kıyı şeridinden uzaklaşmaya çalışacak.” sözlerini kullandı. 

Türkiye’ye yakın coğrafyada bulunan başka ülkelere de tsunami ihtar iletisi yollayan Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Bölgesel Zelzele ve Tsunami İzleme-Değerlendirme Merkezi’ndeki çalışmalar, tsunami bilgi iletilerinin gönderilmesi Demirören Haber Ajansı (DHA)  tarafından görüntülendi.

Aynı vakitte Türkiye’nin, üç tarafının denizlerle çevrili olması sarsıntının akabinde oluşabilecek tsunami tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu da gündeme getiriyor.  Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi, kurulduğu günden bugüne kadar ülkemiz içerisinde yer alan sarsıntıları belirleyerek yetkililere ve halka açıklıyor. Kandilli Rasathanesi 2012 yılında Aday Tsunami Hizmet sağlayıcısı olduğu andan bu vakte kadar da zelzele bilgilendirmelerinin yanı sıra zelzelenin akabinde oluşabilecek tsunamiler hakkında da ihtarlarda bulunuyor. Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Bölgesel Zelzele ve Tsunami İzleme-Değerlendirme Merkezi (BDTİM) Müdür Yardımcısı Dr. Öcal Necmioğlu merkezin işleyişi hakkında, Demirören Haber Ajansı (DHA)’na bilgiler verdi. BDTİM’de vazife yapan Jeofizik Mühendisi Yavuz Güneş de, tsunami bilgi bildirisi,  tatbikatın nasıl yapıldığını uygulamalı olarak gösterdi.

“Merkezimizin müşahede alanı batıda Yunanistan’ı kapsayacak halde bütün Doğu Akdeniz’i, Ege’yi ve Karadeniz’i içerir. Tsunami müşahede alanı ise bu sarsıntı müşahede alanı içerisinde meydana gelen tsunamiler daha uzak noktalara yayılım gösterebileceği için Adriyatik’i ve Orta Akdeniz bölgesini yani Malta, Sicilya Tunus, İtalya ortasındaki bölgeyi de kapsar. Epey geniş müşahede bölgemiz var. Toplam 28 sarsıntıda farklı düzeylerde tsunami bilgi iletileri gönderdik. 5 Adet ikaz bildirisi gönderdik, 4 adet tavsiye bildirisi gönderdik yani zelzelenin tsunami oluşturabileceğine bu manada dikkat edilebilmesi gerektiğine dair bildiri gönderdik. Geri kalan iletiler bilgi bildirisiydi fakat biz bilgi iletilerinde da ‘kesinlikle tsunami olmaz’ demiyoruz. Zira zelzelenin büyüklüğü düşük de olsa deniz altı heyelanlarını tetikleyebilir ve bu heyelanlar da tsunamilere yol açabilir. Bu bildirilerimizde da müşahedelerimize devam ediyoruz. Rastgele bir tsunami müşahedemiz olması halinde ek şimdiki iletilerle sizleri bilgilendireceğiz, diyoruz.”

Tsunamilerin oluşum yerlerinden bahseden Dr. Öcal Necmioğlu, şöyle konuştu:

“Tsunami yalnızca açık denizlerde olmaz. Deniz tabanının statik yer değiştirmesinin olduğu her yerde tsunami olabilir. Bu bir göl olabilir. Bu bir Marmara Denizi üzere nispeten kapalı bir deniz de olabilir. Bu Doğu Akdeniz üzere epeyce açık bir deniz de olabilir. Deniz tabanında sarsıntı ya da diğer bir olay sonucunda deniz tabanında bir yer değiştirmenin olmasıyla su kütlesinin harekete geçmesi ve harekete geçtiği doğrultuya dik bir halde hareket etmesidir. Münasebetiyle tsunami yalnızca açık denizde olur, denmez. 50 santimetre dalga yüksekliği bile yetişkin bir insanın ayakta duramamasına sebep olacaktır. 50 santimetrede bile can kaybı olabilir. Münasebetiyle bizim ‘3 metrede, 4 metrede, 5 metrede illa can kaybı olur daha düşük düzeylerde can kaybı olmaz, maddi ziyan olmaz’ diye düşünmemiz çok yanlış olur. 30 Ekim tsunamisinde şahsen gördük. Teknelerin nasıl kıyıdan sürüklendiğini gördük. Sığacık’ta suyun nasıl büyük bir kuvvetle girdiğini gördük. Tsunaminin yıkıcı olması için çok kuvvetli dalga yüksekliklerine gereksiniminiz yok.” .