Psikiyatride ilaç kullanımının belli unsurları vardır. Tedaviye başlamadan evvel kişinin genel tıbbi durumu, depresyonunun tartısı, intihar kanıları ve planlarının olup olmadığı, ruhsal belirtilerin müddeti, yaşanan ruhsal sıkıntılar sonucunda ortaya çıkan fonksiyonellik kaybı ve daha pek çok kıymetlendirme yapılır. Tüm bu değerlendirmeler yapıldıktan sonra belirti ve bulguların hastalık seviyesinde olduğu kanaatine varılırsa hastaya ilaç tedavisi başlanır. Burada dikkat edilmesi gereken konu bir ömür krizi ile ortaya çıkan süreksiz ruhsal belirtilerin ilaç tedavisi ile hafifletilmeye çalışılmasıdır ve bu çeşit uygulamalar gerçek değildir.
Antidepresanlar denilince bu küme ilaçların yalnızca depresyonda kullanıldığını düşünen pek çok kişi var.
Ancak antidepresanlar hayli geniş bir kullanım alanına sahip olup major depresif bozukluk, yaygın anksiyete bozukluğu, panik bozukluk, travma sonrası gerilim bozukluğu, halk ortasında takıntı hastalığı olarak da bilinen obsesif kompulsif bozukluk, yeme bozuklukları, kronik ağrı sendromları, adet öncesi disforik bozukluk, nikotin bağımlılığı, kişilik bozuklukları üzere pek çok hastalıkta kullanılmaktadır.
Ruhsal hastalıkların tedavisinde hastalık belirtilerinin tam olarak uygunlaşması, yeni nükslerin önlenip güzelleşmenin kalıcı olarak sürdürülmesi hedeflenmelidir. Örneğin tek bir majör depresif epizod geçiren hastaların %50-85’i daha sonra yeni epizodlar geçirebildiğinden sürdürüm tedavisine en az bir yıl devam etmek gerekir. Atak sayısı arttıkça ilaçların kullanım mühletinin de uzatılması önerilmektedir. Tedavi her hasta özelinde değerlendirilmeli, bir ruh sıhhati uzmanı tarafından başlanan uygun ilacın ya da ilaçların uygun müddette kullanılması sağlanmalıdır. Öbür yandan ilaç tedavisi ile birlikte psikoterapi uygulamalarına da yer verilmeli, hastanın takibi muhakkak bir disiplinde yürütülmelidir.
Major depresyon yinelemelerle giden, şahısta besbelli yeti yitimine neden olan sıklığı ve yaygınlığı yüksek bir hastalıktır. 12 aylık yaygınlığı %6.6, hayat uzunluğu yaygınlık oranı ise % 16.2’dir. Hem hastaların tedavisini hem de gereksiz kullanımları göz önünde bulunduracak olursak antidepresan tüketiminin boyutlarını iddia etmek güç değildir.
Antidepresanlar değil antidepresanların yanlış kullanımı toplum ruh sıhhatini tehdit ediyor. Haz odaklı çağdaş dünyada beğenilen olmayan her şeyden bir an evvel kurtulma eğilimi olduğu için beşerler çabucak her şartta çarçabuk bir psikiyatri ilacı kullanmayı seçebiliyor. Bu durum ise psikiyatri ilaçları hakkında yanlış algıların oluşmasına neden oluyor. İlaçlar rastgele başlandığı takdirde beklenmedik yan tesirler yaşanabiliyor ve birkaç hafta kullanıldıktan sonra işe yaramadığı söylenerek bırakılıyor. Bu durum ise ilaç kullanması gereken bireylerin tedavisinin aksamasına neden oluyor.
Yukarıda da belirttiğim üzere psikiyatri ilaçlarının kullanımı belirli prensiplere dayanmaktadır. Bir ruh sıhhati uzmanı tarafından kâfi değerlendirilmeler yapıldıktan sonra şahsa özel bir tedavi başlanmalı, ilaçların tesirinin ortaya çıkması için 2-3 hafta üzere bir müddete muhtaçlık olduğu, başlangıç periyodunda ortaya çıkan bulantı, iştah değişiklikleri, uyku bozuklukları, sonluluk artışı üzere yan tesirlerin vakitle geçeceği, antidepresanların bağımlılık yapmadığı, vakti zamanı geldiğinde ise doktor denetimi altında ilaçların azaltılarak kesilebileceği unutulmamalıdır.
